អង្គការលើកស្ទួយស្ត្រីជំរុញអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអ្នកដឹកនាំមូលដ្ឋានជាស្ត្រី
2017.05.23
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីកម្ពុជា (GAD/C) អ្នកស្រី រស់ សុភាព ក្នុងកម្មវិធីវេទិកាអ្នកស្ដាប់អាស៊ីសេរី កាលពីយប់ថ្ងៃទី៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧។ RFA
Photo: RFA
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការងារលើកស្ទួយសិទ្ធិស្ត្រីនៅតែទទូចអោយអ្នកបោះឆ្នោតពិចារណាចំពោះបេក្ខភាពស្ត្រីនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាននៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៤ ដែលនឹងចូលមកដល់នៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ខាងមុខ។
អង្គការយុវជនដែលបានស្រាវជ្រាវពីការយល់ឃើញរបស់យុវជនចំពោះបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតបានរកឃើញថា យុវជនគាំទ្រអោយមានស្ត្រីចូលរួមក្នុងការដឹកនាំ ទាំងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន និងនៅថ្នាក់ជាតិ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅតែអះអាងថា ស្ត្រីគឺជាតម្រូវការក្នុងការចូលរួមការអភិវឌ្ឍនៅមូលដ្ឋាន។
នាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីកម្ពុជា អ្នកស្រី រស់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា ស្ត្រីនៅតាមមូលដ្ឋានត្រូវការអោយមានតំណាងរបស់ខ្លួនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីអោយសេចក្ដីត្រូវការរបស់គាត់ត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់៖ «យើងដឹងហើយថា អំពើហិង្សាលើស្ត្រី ការរើសអើងហ្នឹង គឺនៅតែកើតមានឡើងច្រើនអ៊ីចឹង។ តើស្ត្រីគាត់មានតំណាងរបស់គាត់គ្រប់គ្រាន់ ឬអត់ក្នុងការជួយគាត់? ដែលគាត់ (ស្ត្រី) ហ៊ានអាចទៅនិយាយ? ដល់អ៊ីចឹងទៅវាមិនស៊ីសង្វាក់គ្នានឹងតម្រូវការ ហើយមួយទៀត ការចូលរួមរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងសហគមន៍គឺខុសពីបុរសដោយសារស្ត្រីគាត់យកចិត្តទុកដាក់ចូលទៅដល់បញ្ហាតែម្ដង ហើយគាត់យកបញ្ហាហ្នឹងទៅជជែកនៅក្នុងប្រជុំក្រុមប្រឹក្សា ហើយបើតាមកម្មវិធីរបស់អង្គការអ្នកស្រីឃើញថា បុរសហ្នឹងក៏គាត់ទទួលស្គាល់នូវសក្ដានុពលរបស់ស្ត្រីដែរ»។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលចងក្រងដោយក្រសួងកិច្ចការនារី ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ អោយដឹងថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ តំណាងស្ត្រីនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ បានកើនឡើងបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០០៧ គឺកើនឡើងពី ១៥,១០% ទៅ ១៧,៧៨%។ ក្នុងនោះស្ត្រីជាមេឃុំ និងចៅសង្កាត់មានចំនួន ៦៩រូប (៤,២២%) ស្ត្រីជាជំទប់ទី១ មានចំនួន ១៨៩រូប (១១,៥៧%) និងជំទប់ទី២ ចំនួន ១៥១រូប (៩,២៤%)។
នាយិកាអង្គការសីលការ អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ មើលឃើញថា បញ្ហាស្ត្រី និងកុមារនៅមូលដ្ឋាននៅតែមិនអាចដោះស្រាយបានច្រើន ប្រសិនបើចំនួនស្ត្រីនៅក្នុងចំណោមសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅតែមានចំនួនតិច៖ «ហើយពេលដែលយើងធ្វើសេវា គឺយើងត្រូវការទៅរកស្ត្រី ហើយស្ត្រីគិតគូរទៅរឿងបញ្ហាដែលទាក់ទងទៅសង្គមកិច្ចច្រើន។ ដូច្នេះបើចង់បានសេវាសង្គមកិច្ចហ្នឹងធ្លាក់មកដល់ខ្លួនយើង ដល់មូលដ្ឋានដល់ប្រជាពលរដ្ឋអោយសង្គមយើងរឹងមាំ គឺស្ត្រីយើងគួរជាអ្នកដែលផ្ដល់ព័ត៌មាន ផ្ដល់ការសម្រេចចិត្តក្នុងការចាយលុយក្នុងការធ្វើគោលនយោបាយផ្សេងៗ តាំងពីថ្នាក់ក្រោមជាតិដល់ថ្នាក់ជាតិត្រូវតែមានស្ត្រីចូលរួម»។
នៅក្នុងសេចក្ដីសង្ខេបគោលនយោបាយដែលចងក្រងដោយក្រសួងកិច្ចការនារី បានលើកឡើងនូវអនុសាសន៍មួយចំនួនទៅដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ប្រតិបត្តិ និងគណបក្សនយោបាយផង ត្រូវធ្វើដើម្បីបង្កើនចំនួនស្ត្រីនៅក្នុងតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ។ ក្នុងនោះរួមមានជំរុញអោយរដ្ឋសភា និងគណបក្សនយោបាយដើម្បីបង្កើនចំនួនបេក្ខនារី ដែលអាចជាប់ឆ្នោតទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងក្រោមជាតិ លើកទឹកចិត្តគណបក្សនយោបាយរៀបចំគោលនយោបាយ និងអនុវត្តជាក់ស្ដែងពីការលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ ជាពិសេសការបង្កើនចំនួនស្ត្រីក្នុងបញ្ជីគណបក្ស ជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តបង្កើនចំនួនស្ត្រីក្នុងបញ្ជីគណបក្សនយោបាយតាមរយៈបញ្ជីបេក្ខភាពលេខរៀងឆ្លាស់។
សេចក្ដីសង្ខេបគោលនយោបាយចេញដោយក្រសួងកិច្ចការនារីនេះ បានលើកឡើងពីអនុសាសន៍របស់គណៈកម្មាធិការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើនារីភេទនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានកង្វល់ថា ស្ត្រីនឹងមានតំណាងតិចតួចបន្តទៀត នៅក្នុងកិច្ចការនយោបាយ និងកិច្ចការសាធារណៈនៅគ្រប់កម្រិត កិច្ចការទូត និងកិច្ចការក្រៅប្រទេស។
អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ មានប្រសាសន៍ដែរថា នៅពេលដែលបញ្ហាស្ត្រី និងកុមារមិនត្រូវបានដោះស្រាយអោយបានគ្រប់គ្រាន់ គឺមានន័យថាការអភិវឌ្ឍន៍ក៏មិនអាចពេញលេញ និងឆាប់រហ័សដែរបើប្រៀបធៀបនឹងដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍នៅតាមបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀត។
មិនខុសគ្នានេះដែរ បេក្ខនារីឈរលេខរៀងលេខ៣ នៅក្នុងសង្កាត់សួង ក្រុងសួង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ កញ្ញា យ៉ែម សុវណ្ណណែត លើកឡើងថា នាងប្រឹងប្រែងតស៊ូមតិដើម្បីបានឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ក៏ព្រោះតែមានបំណងដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រី និងកុមារ៖ «ខ្ញុំតវ៉ាថា ខ្ញុំត្រូវតែឈរលេខរៀងជាប់នៅឃុំ-សង្កាត់។ បើខ្ញុំអត់បានឈរលេខរៀងជាប់នៅក្នុងឃុំ-សង្កាត់របស់ខ្ញុំ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងឃុំ-សង្កាត់របស់ខ្ញុំ។ បើខ្ញុំអត់បានឈរជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ទេ គឺអត់មានស្ត្រី»។
ក្រៅពីដោះស្រាយបញ្ហារបស់ស្ត្រី និងកុមារស្ត្រីជាអ្នកដឹកនាំក៏ជាតម្រូវការរបស់ក្រុមយុវជនដែរ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP) ដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ បានរកឃើញថាមានយុវជនមានចំនួនច្រើនជាង ៩២% នៃយុវជនជាង ១.០០០នាក់ទូទាំងប្រទេស ដែលបានសម្ភាស បានយល់ស្របថា ស្ត្រីគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្តអោយឈរឈ្មោះជាអ្នកតំណាងនៅក្នុងអង្គភាព ដែលបានជាប់ឆ្នោតនៅថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ។
ប្រធានអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន លោក ជាង សុខា មានប្រសាសន៍ថា តាមបទពិសោធន៍ធ្វើការងារយុវជន លោកសង្កេតឃើញថា យុវជនអាចពេញចិត្តនឹងភាពបត់បែនរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងការដឹកនាំ៖ «ជាទស្សនៈរបស់យុវជន គឺពាក់ព័ន្ធជាមួយភាពទន់ភ្លន់នៅក្នុងការដឹកនាំ ទោះបីថ្នាក់ក្រោមជាតិក្ដី ឬថ្នាក់ជាតិក្ដី គឺជាចំណុចសំខាន់។ មួយទៀត គឺគាត់អាចមើលឃើញពីភាពលម្អិតនៃបញ្ហារបស់ស្ត្រីគ្នាគាត់ផង រួមទាំងបញ្ហានៅក្នុងមូលដ្ឋានរបស់គាត់ផង»។
បើទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ចំនួនស្ត្រីដែលអាចជាប់ឆ្នោតទៅបំពេញការងារនៅមូលដ្ឋានអាចនឹងកើនឡើងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើបេក្ខភាពស្ត្រីនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះគណបក្សនយោបាយដែលអាចជាប់ឆ្នោតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅអាណត្តិទី៤ ខាងមុខ។
នាយិកាអង្គការសីលការ អ្នកស្រី ធីតា ឃិះ លើកឡើងថា ដើម្បីបង្កើតចំនួនស្ត្រីជាតំណាងនៅក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ទំនងត្រូវពឹងផ្អែកលើសំឡេងរបស់ស្ត្រី និងយុវជន៖ «ទៅដល់គណបក្សនយោបាយសុំអោយដាក់ស្ត្រី ហើយអោយពួកគាត់មានលេខរៀងល្អផង ព្រោះថា បើពួកគាត់មិនដាក់ទេគឺសូមជម្រាបថា ប៉ះពាល់ទៅដល់បោះឆ្នោត ព្រោះយុវជនភាគច្រើន គឺគាត់ចង់បានស្រ្តី»។
នៅក្នុងបញ្ជីបេក្ខជនចូលរួមបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដែលផ្សព្វផ្សាយដោយ គ.ជ.ប បង្ហាញថា គណបក្សធំៗចំនួនពីរដែលមានប្រជាប្រិយភាព គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានដាក់ស្ត្រីឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតិចតួចនៅឡើយ បើប្រៀបធៀបនឹងភាគរយស្ត្រីនៅគណបក្សចំនួន ១០ ទៀត ដែលចូលរួមប្រកួតប្រជែង។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានបេក្ខភាពស្ត្រីចំនួន ២២,១៩ភាគរយ រីឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ១៦,០៥ភាគរយ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា គម្លាតនេះបង្ហាញពីវិសមភាពយេនឌ័រ នៅក្នុងការចូលរួមក្នុងវិស័យនយោបាយ។ ពួកគេក៏បានរកឃើញថា មានបញ្ហាចំនួន ៦ចំណុច ដែលធ្វើឲ្យស្ត្រីពិបាកនឹងចូលទៅកាន់តំណែងអ្នកដឹកនាំនៅមូលដ្ឋាន ក្នុងនោះរួមមាន ខ្វះក្របខ័ណ្ឌច្បាប់កំណត់ចំនួនស្ត្រីនៅក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ការរើសអើងស្ត្រី ផ្ទៃក្នុងបក្ស ដែលនាំឲ្យមិនដាក់ស្ត្រីនៅលេខរៀងល្អ និងថ្នាក់ដឹកនាំបក្សនៅមិនទាន់មានឆន្ទៈបង្កើនចំនួនស្ត្រីនៅឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ចោទទីប្រឹក្សារបស់លោកថា បានយកឈ្មោះលោកទៅបោកប្រាស់អ្នកដទៃ
- ជនជាតិឥណ្ឌា ៦៧នាក់ទៀត ត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីកន្លែងឆបោកតាមអនឡាញនៅកម្ពុជា
- លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អះអាងថា ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងច្រើនចាប់អារម្មណ៍ចង់មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា
- APHR ជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះលែងពលករខ្មែរ នួន តឿន និងអ្នកកាសែត លោក ម៉ិច ដារ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបារម្ភថា ក្រុម Hacker កូរ៉េខាងជើងចូលលួចយកទិន្នន័យក្នុងស្ថាប័ននៅកម្ពុជាប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ