អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលបានធ្វើការស្រាវជ្រាវការវិវត្តន៍នៃមនុស្ស បានឲ្យដឹងថា អ្នកដែលមានអាយុវែងប្រមាណ ៣០% គឺដោយសារពូជពង្សរបស់គេ ប៉ុន្តែក៏នៅមានកត្តាគួបផ្សំជាច្រើនទៀត ក្នុងនោះមានម្ហូបអាហារដែលគេបរិភោគ របៀបរបបរស់នៅ និងសុខភាពជាទូទៅរបស់ពួកគេ។
ការស្រាវជ្រាវមួយនៅលើកោះ អូគីណាវ៉ា (Okinawa) ក្នុងប្រទេសជប៉ុន បានរកឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋជប៉ុនរស់នៅលើកោះនេះ ភាគច្រើនគឺជាមនុស្សដែលមានអាយុវែងលើសពី ១០០ឆ្នាំនៅលើភពផែនដីនេះ។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានអំពីម្ហូបអាហារនៅអាស៊ី ដែលហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស AFIC បានឲ្យដឹងថា ផ្អែកលើបទពិសោធន៍ និងការស្រាវជ្រាវរបស់ពលរដ្ឋជប៉ុន នៅលើកោះអូគីណាវ៉ា និងការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាច្រើននៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប បានបង្ហាញលទ្ធផលដូចគ្នាថា ការមិនជក់បារី ការពិសាស្រាតិចតួចបំផុត និងរបៀបរបបរស់នៅប្រកបដោយសុខភាពល្អ និងការហាត់ប្រាណទៀងទាត់ គេអាចនិយាយអះអាងបានថា នឹងអាចជួយឲ្យមនុស្សមានសុខភាពល្អ និងមានអាយុយឺនយូរ។
ទាក់ទងនឹងការថែរក្សាសុខភាពរបស់ស្ត្រីខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ អ្នកស្រី ឈឹម កុលាប មន្ត្រីផ្នែកគ្រប់គ្រងនៃអង្គការសម្ព័ន្ធភាពខ្មែរប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺអេដស៍ បានមានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីសង្កេតឃើញថា សព្វថ្ងៃនេះស្ត្រីខ្មែរមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងគិតគូរច្រើនអំពីការថែរក្សាសុខភាព។
អ្នកស្រី ឈឹម កុលាប មានប្រសាសន៍ដូច្នេះ ៖ «បើប្រៀបធៀបពីមុន ឥឡូវនេះមានការរីកចម្រើនជាងមុន ដោយសារខ្ញុំសង្កេតឃើញនៅតាមទីលានសាធារណៈ ឃើញពួកគាត់ទៅហាត់ប្រាណបានទៀងទាត់ តែមិនបានគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់បានទេ។ ចំពោះអ្នកក្រីក្រគាត់រវល់រកស៊ី មិនអាចបានទៅហាត់ប្រាណបានទេ»។
អ្នកស្រី ឈឹម កុលាប មានប្រសាសន៍បន្តថា ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរតែធ្វើការផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានច្រើនចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ មិនថាតែចំពោះស្រីទេ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់បានយល់ដឹងអំពីសារសំខាន់នៃការបរិភោគអាហារ និងការហាត់ប្រាណជាដើម ដើម្បីធ្វើឲ្យមានសុខភាពល្អ។
អ្នកស្រី ឈឹម កុលាប បានឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «នៅមានចំណុចជាច្រើនដែលយើងត្រូវធ្វើការផ្សព្វផ្សាយអប់រំតាមរយៈវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ដែលគាត់ជាស្ត្រីអាចទទួលព័ត៌មានបានគ្រប់កន្លែង ទាក់ទងនឹងសុខភាព អាហារដែលគួរបរិភោគ សម្រាប់វ័យគាត់ និងការហាត់ប្រាណបែបណា ដែលសមរម្យទៅនឹងអាយុ កុំឲ្យហួសពីកម្លាំង។ សរុបទៅគឺអាស្រ័យលើពេលវេលា និងជីវភាពរបស់ពួកគាត់ដែរ»។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានអំពីម្ហូបអាហារនៅអាស៊ីបន្តថា នៅទន្ទឹមនឹងមនុស្សគ្រប់ៗគ្នាមិនអាចជៀសផុតពីជំងឺតម្កាត់នានា ភាពចាស់ជរា បរិស្ថានដែលមានជាតិពុល និងបញ្ហាមួយចំនួនទៀតនោះ គេអាចមានវិធីសាស្ត្រជាច្រើន ដែលមនុស្សម្នាក់ៗគប្បីអនុវត្ត ដើម្បីធ្វើឲ្យជីវិតរស់នៅមានសុខភាពល្អ និងមានអាយុវែង។
ចំណុចសំខាន់ៗទាំង៧នោះ រួមមាន៖ ទី១ ត្រូវមានសកម្មភាពរស់រវើកក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ កុំនៅដេកស្ងៀម ត្រូវឲ្យរាងកាយមានចលនា ដូចជាដើរហាត់ប្រាណ ឬរត់តិចតួចជាដើម។ ការហាត់ប្រាណមិនត្រឹមតែជួយឲ្យកម្រិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងខ្លួនថយចុះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជួយឲ្យផ្នែកគិតគូរនៃខួរក្បាលបំពេញមុខងារល្អទៀតផង ដោយធ្វើឲ្យយើងមានអារម្មណ៍ល្អភ្លឺថ្លា និងរហ័សរហួនក្នុងការគិត និងសម្រេចចិត្តជាដើម។
ទី២ ពិនិត្យមើលកាឡូរីក្នុងចំណីអាហារដែលអ្នកបរិភោគ។ ប្រសិនបើលោកអ្នកមានទម្ងន់ធម្មតា ក្រុមជំនាញខាងម្ហូបអាហារមិនផ្ដល់ដំបូន្មានឲ្យលោកអ្នកកាត់បន្ថយបរិមាណកាឡូរីទេ។
លោកអ្នកគួរព្យាយាមបរិភោគមុខចំណីអាហារដែលធ្វើឲ្យមានសុខភាពល្អ។ បរិមាណនៃចំណីអាហារក៏ជាកត្តាសំខាន់មួយដែរ។ កុំបរិភោគច្រើនហួសហេតុលើសចំណុះ ហើយរាងកាយរបស់មនុស្សយើងត្រូវការដុតរំលាយចំណីអាហារ ឬកាឡូរី ដែលយើងបរិភោគចូលទៅក្នុងខ្លួនរៀងរាល់ថ្ងៃ តាមរយៈការហាត់ប្រាណ។ ដូច្នេះចំពោះលោកអ្នកដែលធាត់លើសទម្ងន់វិញ គួរសម្រកទម្ងន់តាមវិធីនៃការបរិភោគអាហារ និងការហាត់ប្រាណ។
ទី៣ ពិសាបន្លែផ្លែឈើឲ្យបានច្រើន និងឲ្យបានគ្រប់មុខរៀងរាល់ថ្ងៃ ពីព្រោះបន្លែផ្លែឈើសម្បូរទៅដោយជាតិបាយអូហ្លេវឺនណយស្ស៍ (bioflavenoids) និងអង់ទីអក់ស៊ីឌេន (Antioxidants) ដែលមានសារប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាព ដូចជាជួយភ្នែកជួយបេះដូង និងសរសៃឈាម ជួយឲ្យស្បែកល្អ ព្រមទាំងជួយពង្រឹងប្រព័ន្ធការពាររាងកាយទប់ទល់នឹងជំងឺទៀតផង។
ទី៤ ពិនិត្យមើលមុខចំណីអាហារដែលលោកអ្នកបរិភោគ។ ការស្រាវជ្រាវបង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានអាយុវែងរស់នៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប និងជប៉ុន ពួកគេចូលចិត្តបរិភោគអាហារមានជាតិខ្លាញ់តិច។ អាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់តិច រួមមានបន្លែ ផ្លែឈើ សាច់ត្រី សាច់មាន់សុទ្ធ ពពួកសណ្តែកគ្រប់ប្រភេទ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងប្រេងអូលីវ។ គួរតែបរិភោគត្រីយ៉ាងតិច ២ ឬ ៣ដងក្នុងមួយសប្ដាហ៍។ ចំពោះសាច់វិញ សាច់ជ្រូក និងសាច់គោមានជាតិប្រភេទខ្លាញ់ Cholesteral ច្រើនដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផងដែរ ប្រសិនបើបរិភោគច្រើនជាប្រចាំនោះ។ ម៉្យាងវិញទៀត គេអាចកាត់បន្ថយជាតិខ្លាញ់បានមួយកម្រិតធំចេញពីម្ហូបអាហារ តាមរយៈការជ្រើសរើសវិធីចម្អិនសាច់ គឺថា ការអាំងវាប្រសើរជាងការចៀន និងបំពង។ ពីព្រោះការអាំងនាំឲ្យជាតិខ្លាញ់មួយចំនួនស្រកចេញ។ រីឯការចៀន ឬបំពងនាំឲ្យជាតិខ្លាញ់ដែលយើងប្រើសម្រាប់ចៀន ឬឆានោះ ស្រូបចូលក្នុងសាច់ត្រី និងបន្លែកាន់តែច្រើនថែមទៀត។
ទី៥ ទទួលទានដំណេកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់។ ការទទួលដំណេកមិនគ្រប់គ្រាន់នឹងបណ្ដាលឲ្យលោកអ្នកឡើងទម្ងន់ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មេតាបូលីហ្សឹម (Metabolism) ឬដំណើរដុតរំលាយអាហារក្នុងរាងកាយ និងការផលិតជាតិអ័រម៉ូន។ ដូច្នេះ លោកអ្នកគួរព្យាយាមទទួលទានដំណេកយ៉ាងតិចពី ៧ ទៅ ៨ម៉ោងក្នុងមួយយប់ៗ។
ទី៦ ពិសាជាតិសុរាល្មមៗ កុំឲ្យច្រើនពេក។ ការពិសាស្រា ឬប៊ីយេរច្រើន នឹងធ្វើឲ្យលោកអ្នកឡើងទម្ងន់ ហើយនិងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផ្សេងៗ ក្នុងនោះមានជំងឺមហារីកផងដែរ។ បើលោកអ្នកទទួលទានស្រា លោកអ្នកត្រូវកំណត់នូវបរិមាណជាតិសុរា។
យោងតាមការណែនាំពីការបរិភោគសុរានៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា ការពិសាសុរាល្មមៗ ដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា Moderate alcohol គឺមានន័យថា បើពិសាស្រាក្រហម ចំពោះស្ត្រីគឺតែមួយកែវក្នុងមួយថ្ងៃ ចំណែកបុរស គឺ ២កែវ។ តាមកម្រិតស្តង់ដារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក មានន័យថា ស្រាក្រហមមួយកែវមានជាតិសុរាស្មើនឹងចំណុះស្រាបៀមួយដប ហើយចំពោះស្រាដែលមានជាតិស្រវឹងខ្ពស់ ដូចជា Hennessy Whiskey និង Johnny Walker ជាដើម គឺពិសាតែមួយ shotទេ ក្នុងមួយថ្ងៃ ដែលមានចំណុះ ១អោនកន្លះ ស្មើនឹង ៤៥មីលីលីត្រ ឬ ៤៥សេសេ។
ទី៧ កុំឲ្យមានភាពស្មុគស្មាញកើតទុក្ខពិបាកចិត្តច្រើនពេក ត្រូវប្រើវិធីសមាធិ ហាត់ប្រាណយូហ្គា ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយអារម្មណ៍តានតឹង។ ដើរកម្សាន្តនៅសួនច្បារ ឬពិសាតែ និងពិសាទឹកឲ្យបានច្រើន។ កុំជក់បារី ពីព្រោះបារីនាំឲ្យប៉ះពាល់សុខភាព ដូចជាជំងឺមហារីក ជំងឺបេះដូង និងជំងឺដាច់សរសៃខួរក្បាលជាដើម៕