ຜົລກະທົບ ຂອງນໍ້າມັນ ທີ່ລາວ ແກ້ບໍ່ຕົກ

ກະຊວງການຄ້າ ໄດ້ປັບຂື້ນຣາຄານໍ້າມັນ ເມື່ອສັປດາທີ່ຜ່ານມາ ຊຶ່ງເປັນໄລຍະດຽວກັນ ກັບຫຼາຍປໍ້າ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດຂາດ ນໍ້າແອັດຊັງ. ປະກົດການດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ ປະຊາຊົນແຕກຕື່ນ ຈົນພາກັນໄປຊື້ນໍ້າມັນ ມາກັກຕຸນໄວ້. ເຫດການດັ່ງກ່າວນີ້ສົ່ງຜົລໃຫ້ ສະມາຊິກສະພາ ສເນີໃຫ້ປັບໂຄງສ້າງຣາຄານໍ້າມັນຄືນໃໝ່.

ສະພາບການ ຂາດນໍ້າມັນໃນສັປດາທີ່ຜ່ານມາ ກໍເປັນປະກົດການນຶ່ງ ທີ່ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນວິຕົກ ກັງວົນຢ້ານບໍ່ມີນໍ້າມັນໃຊ້. ເຖິງວ່າຣາຄານໍ້າມັນກ່ອນປະກາດຂື້ນຣາຄາ ແພງຢູ່ແລ້ວ ເມື່ອທຽບໃສ່ລາຍໄດ້ ຕອນໂຄວິດ-19 ຣະບາດຢູ່ນີ້. ແຕ່ຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ໄປຊື້ກັກຕຸນໄວ້  ດັ່ງປະຊາຊົນໄດ້ກ່າວເຖີງເຣື່ອງດັ່ງກ່າວຕໍ່ ເອເຊັຽເສຣີ ເມື່ອວັນທີ 5 ພຶສຈິກາ ຜ່ານມາວ່າ:

“ບອກໄດ້ເລີຍວ່າ ນໍ້າມັນເປັນຜົລກະທົບ ໃນວົງກວ້າງ ບໍ່ວ່າຈະເປັນຣົດຕຸກໆ ອັນຣົດປະເພດໂດຍສານເປັນຣົດຕຸກໆ ບໍ່ ຣົດສອງແຖວອີ່ຫຍັງຫັ້ນນ່າ ກໍເຊື່ອວ່າໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ.”

ເຫດການນໍ້າແອດຊັງ ຂາດປໍ້າໃນຂອບເຂດ ທົ່ວປະເທດນັ້ນ ບໍ່ແມ່ນຫາກໍເກີດ ເມື່ອເດືອນສິງຫາ ຜ່ານມາກໍມີຫຼາຍ ແຂວງທີ່ເກີດເຫດການ ນໍ້າມັນຂາດປໍ້າ. ຊຶ່ງສາເຫດແມ່ນມາຈາກບັນດາຜູ້ຄ້າ ນໍ້າມັນ ຫຼືເຈົ້າຂອງປໍ້າ ບໍ່ມີເງີນຕຣາຕ່າງປະເທດ ພຽງພໍເພື່ອນໍາເຂົ້ານໍ້າມັນ. ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໄດ້ກ່າວເຖິງສາເຫດທີ່ຂາດນໍ້າມັນວ່າ:

“ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນໍ້າມັນແອດຊັງ ໃນສະພາບປັດຈຸບັນນີ້ ທະນາຄານ ສນອງເງິນຕຣາ ຕ່າງປະເທດເປັນເງິນໂດລາຣ໌ໃຫ້ແກ່ບໍຣິສັດ ນໍາເຂົ້າບໍ່ສາມາດສນອງໄດ້ຄືແຕ່ກ່ອນເນາະ ເນື່ອງຈາກວ່າ ທາງທະນາຄານເພິ່ນກໍມີຂໍ້ຈຳກັດ ມີີຣະບຽບມີມາຕການໃໝ່ ເພື່ອຄວບຄຸມອັດຕຣາແລກປ່ຽນ ເຫັນວ່າບໍ່ສາມາດສນອງໄດ້ແຕ່ກ່ອນນີ້ ສາມາດສນອງໄດ້ 100% ແຕ່ມາປັດຈຸບັນນີ້ ມີຄວາມສະມາດສນອງໄດ້ ຂອງທະນາຄານມີແຕ່ 50-60%.”

ເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໄດ້ກ່າວຕື່ມວ່າ ຣັຖໄດ້ເກັບອາກອນເພີ່ມຂື້ນ ໃນເມື່ອກ່ອນແມ່ນ 10 ກີບຕໍ່ລິດແຕ່ວ່າປັດຈຸບັນເກັບ 26 ກີບຕໍ່ລິດເຮັດໃຫ້ຕົ້ນທືນນໍາເຂົ້າຂອງຜູ້ປະກອບການສູງຂື້ນ.ນອກຈາກນີ້ການຂົນສົ່ງກໍ່ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນໄລຍະການຣະບາດໂຄວິດ-19. ທາງເຈົ້າຂອງປໍ້ານໍ້າມັນແຫ່ງນຶ່ງຢູ່ຕ່າງແຂວງໄດ້ກ່າວວ່າເຖີງວ່ານໍ້າມັນຈະຂາດປໍ້າແຕ່ຍັງ ຂາຍໃນຣາຄາທີ່ຣັຖໄດ້ກຳນົດບໍ່ມີການສວຍໂອກາດຂາຍແພງ.

“ແມ່ນເຮົາໄດ້ປະຕິບັດຕາມຜແນກອຸດສາຫະກຳແລະການຄ້າວາງອອກຣາຄົມຣາຄາແມ່ນປະຕິບັດຕາມໂຕນັ້ນເລີຍ.”

ທ່ານໄດ້ກ່າວເສີມວ່າ ເຖິງຈະມີນໍ້າມັນຈຳໜ່າຍ ແຕ່ມີໜ້ອຍ ແລະໄດ້ຈັດແບ່ງຂາຍໃຫ້ລູກຄ້າ ທົ່ວເຖິງໂດຍບໍ່ໄດ້ກັກຕຸນ ແລະຂາຍໃຫ້ຜູ້ທີ່ມາຊື້ ໄປຂາຍຕໍ່ຊຶ່ງກໍຈຳກັດການຂາຍ ພຽງແຕ່ຜູ່ລະ 5 ລິດເທົ່ານັ້ນ.

ພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ທີ່ສນອງເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ທີ່ຂໍສງວນຊື່ແລະສຽງໄດ້ກ່າວເຖິງບັນຫານີ້ວ່າ ປັດຈຸບັນລາວມີການນໍາເຂົ້າ ນໍ້າມັນປະລິມານສູງເຖິງ 1,200 ລ້ານລິດ ຊຶ່ງຣັຖ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ບັນດາ ບໍຣິສັດນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ໃນລາວ 20 ປາຍ ບໍຣິສັດ ສາມາດນໍາເຂົ້າ ນໍ້າມັນໃນປະລິມານນີ້ໄດ້ ໂດຍນໍາເຂົ້າຈາກໄທຍ ຫຼາຍທີ່ສຸດ 81% ຮອງລົງມາ ກໍແມ່ນວຽດນາມ ແລະຈີນ .

ສ່ວນບັນຫາປໍ້າຂາດນໍ້າມັນ ນັ້ນພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ບອກວ່າມີ 2 ປັດຈັຍຫຼັກ ໃນນັ້ນກໍມີ ການແຜ່ຣະບາດຂອງ ໂຄວິດ-19, ເຮັດໃຫ້ການຂົນສົ່ງນໍ້າມັນເຂົ້າລາວ ຊັກຊ້າເພາະມີການກັກບໍຣິເວນ ພະນັກງານຂັບຣົດ ແລະຣະບຽບການຂອງ ປະເທດຕົ້ນທາງ. ສ່ວນຜົລກະທົບອີກອັນນຶ່ງ ແມ່ນເຣື່ອງການສນອງເງິນຕຣາ ຕ່າງປະເທດໂດຍສະເພາະ ໂດລາຣ໌ສະຫະຣັຖ ທີ່ສຳລະຄ່ານໍ້າມັນນັ້ນນຳເຂົ້າ ພາກສ່ວນຄຸ້ມຄອງເງີນຕຣາ ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຕອບສນອງໃຫ້ຜູ້ປະກອບການ ເພາະວ່າອັດຕຣາແລກປ່ຽນເງີນຕຣາໃນໄລຍະນີ້ ຜັນຜວນຫຼາຍ ຊຶ່ງຜູ້ສນອງເງິນຕຣາ ກໍຕ້ອງໄດ້ຫຼຸດການສນອງ ການແລກປ່ຽນຫຼຸດລົງມາ. ອີກດ້ານນຶ່ງໄລຍະນີ້ຜົລກະທົບຂອງ ໂຄວິດ-19 ເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ໄຫຼເຂົ້າໃນຣະບົບບໍ່ພຽງພໍ ເນື່ອງຈາກມີການລົງທືນ ຈາກຕ່າງປະເທດນ້ອຍ. ນອກຈາກນີ້ຍັງກ່ຽວພັນເຖິງ ທືນສຳຮອງເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ຂອງລາວຫຼຸດລົງ ນີ້ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ ທີ່ພາກສ່ວນຄຸ້ມຄອງເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດຍັງຕ້ອງ ລໍຖ້າເບິ່ງວ່າຣັຖບານ ຈະມີມາຕການແກ້ໄຂແນວໃດ ຊຶ່ງໃນໄວໆນີ້ ຈະມີການປະຊຸມແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວ ຂອງຣັຖບານ.

ໃນຂະນະດຽວກັນ ນອກຈາກປໍ້າຂາດນໍ້າມັນແອັດຊັງ ທາງກະຊວງການຄ້າ ກໍໄດ້ອອກແຈ້ງການປັບຂື້ນຣາຄານໍ້າມັນ ທຸກຊະນິດ ເປັນຄັ້ງທີ 17 ຂອງປີ 2021 ເຣີ່ມປະຕິບັດວັນທີ 6 ພຶສຈິກາ ແອັດຊັງພິເສດ ປັບຂື້ນ 840 ກີບ, ຄິດເປັນ 1 ລິດ 14,460 ກີບ. ສ່ວນແອັດຊັງທຳມະດາ ປັບຂື້ນ 200 ກີບ, ຄິດເປັນລາຄາ 11,990 ກີບຕໍ່ລິດ ແລະກາຊວນ ປັບຂື້ນ 530 ກີບ ຄິດເປັນຣາຄາ 10,830 ກີບຕໍ່ລິດ.

ຕໍ່ກັບການປະກາດຂື້ນຣາຄານໍ້າມັນ ສະມາຊິກສະພາກໍໄດ້ສເນີໃຫ້ພາກຣັຖບານແກ້ໄຂ ໂຄງສ້າງຣາຄານໍ້າມັນເນື່ອງຈາກຣາຄາສູງເກີນໄປ ຊຶ່ງຈະສົ່ງຜົລກະທົບຕໍ່ການພັທນາເສຖກິຈສັງຄົມ. ເມື່ອປຽບທຽບລາຄານໍ້າໃນເຂດອາຊ້ຽນດ້ວຍກັນ ລາວແພງເປັນອັນດັບ 2 ຮອງຈາກປະເທດສິງກະໂປ. ນອກຈາກນີ້ ການປັບຂຶ້ນຣາຄານໍ້າມັນ ຍັງສວນກະແສຕລາດນໍ້າມັນໂລກ ດັ່ງສື່ຕ່າງປະເທດໄດ້ຣາຍງານ ເມື່ອວັນທີ 4 ພຶສຈິກາວ່າ ນໍ້າມັນໃນລາວໂດຍອ້າງອີງຣາຄາຕລາດນໍ້າມັນ ສິງກະໂປຊຶ່ງບໍ່ປ່ຽນແປງ, ຢູ່ທີ່ 93,85 ໂດລາຣ໌ຕໍ່ບາເຣວ (Barrel).

ນອກຈາກນີ້ບັນຫານໍ້າມັນໃນລາວ ຍັງປະເຊີນກັບການລັກລອບນຳເຂົ້ານໍ້າມັນ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ປະກອບການເສັຽຜົລປໂຍດ ຈາກສ່ວນຕ່າງຂອງນໍ້າມັນທີ່ບໍ່ໄດ້ເສັຽພາສີອາກອນ. ການລັກລອບນໍາເຂົ້າເກີດຂື້ນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ກໍ່ໃຫ້ຣັຖໄດ້ຮັບຜົລເສັຽຫາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ກ່າວໃນວັນທີ 5 ພຶສຈິກາ ນີ້. ເຈົ້າໜ້າທີ່ຣະບຸຕື່ມວ່າ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ຍັງກວດພົບວ່ານໍ້າມັນບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ມີສານເຈືອປົນໂດຍມີກຸ່ມ ຜູ້ລັກລອບນໍ້າເຖື່ອນເຂົ້າມາ ຈະສົ່ງໄປຂາຍປໍ້ານ້ອຍໆ ເພາະວ່າ ຣາຄາຖືກກວ່າ ໂຕແທນຈຳໜ່າຍຂອງ ບໍຣິສັດນໍ້າມັນໂດຍກົງ. ປີຜ່ານມາ ກວດພົບນໍ້າມັນເຈືອປົນ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ເປັນຈຳນວນຫຼາຍຊຶ່ງພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ກໍໄດ້ປັບໃໝໃສ່ໂທດແລ້ວ.

ບັນຫາເຣື່ອງນໍ້າມັນ ໃນດ້ານເສຖກິຈເຈົ້າໜ້າທີ່ ທະນາຄານພັທນາເອເຊຽ ຫຼື ADB ປະຈຳລາວໄດ້ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ ການຊົມໃຊ້ນໍ້າມັນ ໃນລາວຍັງເພີ່ມຂື້ນເຮັດໃຫ້ປະເທດລາວ ຂາດດຸນບັນຊີສຳລະເງິນເພີ່ມຂື້ນ ເນື່ອງຈາກອັດຕຣາແລກປ່ຽນ. ດັ່ງໃນປີ 2019 ລາວຂາດດຸນບັນຊີສຳລະເງິນ 15%.