Uyghur déhqanlirining qurbanliq qilish imkaniyiti barmu ?
2007.12.13
Qurbanliq qilish bolsa, mubarek qurban héytimizning eng asasliq shertlirining biri. Wetendin kelgen xewerlerdin melum bolushiche, nöwette sherqiy türkistanda bir kilogram qoy göshining bahasi 20 nechche yüen, bu baha buyiche bolghanda, normal bir qoy élishingiz üchün 500 - 600 yüen serp qilishingiz lazim.
Xitay metbu'atlirining xewer qilishichimu bu yil kirgendin buyan xitay sodigerlirining sherqiy türkistandin xitay ölkilirige pilansiz halda zor miqdarda qoy - kala yötkep sétishi sewebidin, pütün sherqiy türkistan buyiche qoy - kala göshining bahasi ötken yildikige qarighanda 30 pirsentke yéqin éship, bazar tertipi jiddiy türde qalaymiqanlashqan, bolupmu qurban héyt harpisida bezi mal bazarlirida qochqar turmaq, hetta qotur öchkini tépishmu tesliship ketken.
Hazir Uyghurlarning 80 pirsentidin köpreki yézilarda yashimaqta, qeshqer bilen xotenni élip éytsaq, bu ikki wilayet, sherqiy türkistan buyiche Uyghurlar eng zich olturaqlashqan rayonlar bolup, hazir hökümetning resmiy statistikilirida qeshqerdiki déhqanlarning yilliq kishi béshigha toghra kilidighan otturiche kirimi 1800 yüen, xotendiki déhqanlarning bolsa 1337 yüen, bu reqemlerni qeshqer wilayetlik partkomning sékritari shi dagang bilen, xoten wilayetlik partkomning sékritari ju xeylun ikkisi ürümchide chaqirilghan " aptonom rayonluq 6 - nöwetlik partiye wekiller qurultiyi " mezgilidiki muxbirlarni kütiwélish yighinida élan qilghan idi.
" Qizilsu qirghiz aptonom oblasti" dep atalghan atush rayonining ehwali téximu better bolup, bu rayon'gha qarashliq aqtu we ulughchat nahiyiliridiki yerlik déhqanlarning yilliq otturiche kirimi aran ming yüen etrapida, bu nahiyilerge qarashliq barin we kosrap yézilirida meydan'gha kelgen xelq isyanlirining eng asasliq seweblirining birimu derijidin tashqiri namratliq we yoqsulluq idi.
Démek, hazirqi baha buyiche hésablighanda, qeshqer, atush we xotendiki Uyghur déhqanlirining bir yilliq kirimigha texminen 3 tuyaq qoy kélidu, yeni, bir déhqan normal bir qurbanliq qoy sétiwilish üchün 4 ayliq kirimini serp qilishi lazim, yene shundaqla bu 4 ay buyiche yimesliki, ichmesliki, kiymesliki, qisqisi héchqandaq chiqim qilmasliqi kérek, weziyet bu iken, bu bicharilerning qurbanliq qilishidin söz échish esla mumkin emes.
Uning üstige " shinjang géziti" de élan qilin'ghan bir xewerde, nöwette sherqiy türkistanning jenubidiki 30 nahiyide yilliq sap kirimi 700 yüendin töwen bolghan 1 milyon 290 ming déhqanning barliqi, ularning "qorsiqi toq, kiyimi pütün emes " liki bayan qilin'ghan idi, démek, bularning pütün qoyni qurbanliq qilishi uyaqta tursun, hetta toxu - ördek soyushqimu qurbi yetmeydighanliqi ochuqche körünüp turmaqta.
Men " shinjang xelq radi'o istansisi" ning muxbirliq salahiyitim bilen xoten rayonigha ziyaret qilishqa barghinimda, nechche ming nopusqa ige birer yézida bir - ikki déhqanning qoy sétiwélip qurbanliq qilghanliqi nahayiti chong xewer süpitide istansimizda élan qilinatti, hökümet organliri bolsa buni kompartiyining sayisida béyip ronaq tapqanliqining ispati qatarida körsitip bolushigha teshwiq qilatti, eyni chaghda sel bayiraq bir déhqan héyt küni qurbanliq soysa, üsti - béshi jul - jul nechche yüzligen déhqan olishiwélip telmürüp qarap turushatti, qurbanliqning göshige éghiz tégish uyaqta tursun, qurbanliq qilin'ghan qoyning yerge aqqan lay arilash qénidin élip péshanisige azraq sürtiwalsa, xuddi özlirimu qurbanliq qilghandek söyünüp, allahqa shükri qilishatti.
Nöwettiki Uyghur déhqanlirimizning ach - yalingachliq weziyitige nezer salghinimizda, bundin 20 nechche yil burunqi yuqurqidek échinishliq weziyetning hazirmu hem eynen dawam qiliwatqanliqini körüwélish tes emes.
Sherqiy türkistandiki qorchaq hökümet teripidin élan qiliniwatqan doklatlarda we xitay metbu'atlirida bolsa sherqiy türkistanda sana'et we yéza igilik ishlepchiqirish qimmitining intayin tiz sür'ette tereqqi qiliwatqanliqi, yildin - yilgha hessilep éshiwatqanliqi, xelq turmushiningmu kündin - kün'ge yuqiri kötürüliwatqanliqi bayan qilinmaqta.
Undaqta qaysi " xelq " ning turmush sewiyisi yuqiri kötürüliwatidu ? elbettiki xitay xelqining, yeni xitay köchmenlirining turmush sewiyisi yuqiri kötürüliwatidu, xitay hakimiyitining yerlikni qaqti - soqti we talan - taraj qilish, uning bedilige öz köchmenlirini bodash siyasiti nöwette bu rayonda yerlik xelq bilen xitay köchmenliri otturisida iqtisadi jehette intayin zor perqning shekillinishige sewebchi bolmaqta.
Mesilen, ürümchini élip éytsaq, hazir ürümchi ahalisining 85 pirsentidin köprekini xitaylar teshkil qilmaqta. " Azsanliq millet " dep atalghanlarning nisbiti 24 pirsenttin köprek, buning ichide Uyghurlar texminen 5 - 6 pirsent bolup, qalghini tunggan, shéwe, manju we bashqa milletlerdin ibaret.
" Ürümchi kechlik géziti " de bügün, yeni, 12 - ayning 13 - küni élan qilin'ghan bir xewerde körsitilishiche, ötken yilning axirigha qeder ürümchide her bir kishining peqetla yimeklik sétiwélishqa serp qilghan puli ottura hésab bilen 2646 yüendin toghra kelgen, sheher ahalisining 94 pirsenti bolsa olturaq öy sétiwalghan.
Démek, ürümchi ahalisining bir yilda yep - ichishke serp qilidighan pulila jenubtiki Uyghur déhqanlirining yilliq omumiy kirimidin texminen bir hesse köp. Bügünki künde xitay hakimiyitining iqtisadi adaletsizliki tüpeylidin ach - yalingachliq weziyitige chüshüp qalghan Uyghur déhqanliri öz makanliridin ayrilip, bashqa yurtlarda sersan bolup tirikchilik qilishqa mejbur bolmaqta.
Xitayning resmiy statistikilirida körsitilishiche, hazirgha qeder peqetla jenubtiki qeshqer, atush we xoten rayonliridinla " éshincha emgek küchliri " dégen namda bashqa yurtlargha heydelgen Uyghur déhqanlirining omumiy sani 1 milyon 300 minggha yéqin.
Démek, özining ana tupriqida qorsiqi toyghudek tamaq, uchisi issin'ghidek kiyim kiyishke qurbi yetmigen bichare Uyghur déhqanlirining qurbanliq qoy sétiwélishqa qandaqmu qurbi yetsun!? (perhat muhemmidi)
Munasiwetlik maqalilar
- Almatada murat nasiropning heykili ornitildi
- Xotende üch bala qash téshi kolawétip hayatidin ayrildi
- Rabiye qadir xanim xitay da'iriliridin türmidiki oghlini türmining sirtida dawalinishqa yol qoyushini telep qildi
- Turpan oymanliqidiki bir qedimqi qebridin bughday qéziwélin'ghan
- Xitay kommunistlirining kolliktip qayghusi
- Michüende hökümet déhqanlarning yerlirini töwen bahada sétiwélip shirketlerge qimmet bahada satqan
- Uyghur ilidin xitay ölkilirige mejburiy yötkep emgekke sélin'ghan qizlarning bir qisimi qaytip keldi
- Xitay hökümiti bay nahiyisi selim yézisida Uyghurlarni basturmaqta
- Dunyadiki yazghuchilar xitayni türmidiki yazghuchilarni qoyuwétishke chaqirdi
- Murat nasiropning namigha béghishlan'ghan yash naxshichilar musabiqisi ötküzülidu
- Dogu périnchek zadi néme démekchi?
- Bay nahiyisidiki gazliqtin 3 yil ichide 22 milyard kub métir gaz toshup kétildi
- Xitay hökümiti sana'et üchün ishlitilgen déhqanchiliq yerlirige qoyulidighan yer béjini östürmekchi
- Xitay hökümi Uyghur ilkidiki altun zapaslirini téximu keng kölemde achmaqchi
- Maralbéshi we yéngisar nahiyisidin 12 neper Uyghur déhqan gazdin zeherlinip qaza qildi