Уйғурларға қаритилған диний бесим техиму күчәймәктә
2006.04.25
Чәтәлләрдә паалийәт елип бериватқан уйғур тәшкилатлири узундин бири хитай һөкүмитиниң уйғурларниң диний әркинликини боғуп, миллий өрп - адәтлирини чәкләватқанлиқини баян қилмақта.
Динни чәкләш арқилиқ миллий һессиятни йоқатмақчи
Хәлқара кәчүрүм тәшкилати вә хәлқара кишилик һоқуқни көзитиш тәшкилати қатарлиқ хәлқара кишилик һоқуқ тәшкилатлири һәмдә америка хәлқара диний әркинлик комитети илан қилған доклатлирида хитай һөкүмитиниң уйғурларға қаратқан диний бесиминиң күнсери күчийиватқанлиқини пакитлиқ испатлар билән оттуриға қойди.
Хәлқара кишилик һоқуқни көзитиш тәшкилати өткән йили елан қилған доклатида, хитай һөкүмитиниң ислам динини уйғурларниң миллий һессиятиниң асаслиқ мәнбәси дәп қарайдиғанлиқини һәмдә уйғурларниң диний әркинликини чәкләш арқилиқ, уларниң миллий роһини озуқландуруватқан асаслиқ күч мәнбәсидин мәһрум қалдурушни мәқсәт қиливатқанлиқини тәкитлигән иди.
Мәзкур тәшкилат өткән ай елан қилған доклатида, хитай һөкүмитиниң уйғурларға қаратқан бесиминиң техиму җиддийләшкәнликини көрсәтти.
Өткән йили 8- айда хитай, уйғур ели вә тибәтни зиярәт қилған америка хәлқара диний әркинлик комитети вәкиллири зиярәттин кейин елан қилған доклатида, хитай һөкүмитиниң уйғурларниң диний әркниликини бастурушта, хәлқара террорчилиққа қарши уруштинму пайдилиниватқанлиқини көрсәткән.
Хитай һөкүмитиниң өткән йили 8- айда ақсуниң шаяр наһийисидә балиларға қуран оқутқан 56 яштики аминә ханимни көп сандикиси 7 яштин 18 яшқичә болған 37 нәпәр оқуғучиси билән бирликтә тутқун қилғанлиқи хәлқара кишлик һоқуқ тәшкилатлириниң қаттиқ тәнқидигә учриған иди.
Йеқинда америка ташқи ишлар министирлиқи тәрипидин хитайниң кишилик һоқуқ вәзийити тоғрисида елан қилинған доклаттиму, хитай һөкүмитиниң уйғурларға қаратқан диний вә миллий бесими алаһидә тилға елинған.
Вәтәндин кәлгән инкаслар
Уйғур аптоном райониниң һәрқайси җайлиридин радиомизниң һәқсиз линийисигә телефон қилған радио аңлиғучилиримиз, хитай һөкүмитиниң уйғурларниң ибадәт әркинликини чәкләпла қалмай, йеқиндин бери диний өрп- адәт бойичә кийингән уйғурларни җазалашқа башлиғанлиқини билдүрмәктә. Уларниң ейтишичә, хитай һөкүмәт даирилири уйғур аяллирини диний өрп-адәт бойичә кейинмәслик тоғрисида агаһландуруп, диний өрп-адәт бойичә кейингәнләрни җәриманә төләшкә мәҗбур қилған. Һәмдә сақал қойған уйғур әрлирини сақаллирини чүшүрүвитишкә зорлашқа башлиған.
Улар, уйғур елидики вәзийәт тоғрисида, баянат бериватқан уйғур аптоном районидики уйғур рәһбәрләрниң уйғурларға вәкиллик қилалмайдиғанлиқини, уларниң пәқәт хитай һөкүмитигә вәкиллик қилидиғанлиқини, пәқәт чәтәлләрдә паалийәт елип бериватқан уйғур тәшкилат вәкиллириниң уйғурларға вәкиллик қилиш салаһийитигә игә икәнликини билдүрмәктә. (Қанат)
Мунасивәтлик мақалилар
- Хитай һөкүмити уйғурларниң диний әркинликигә тосқунлуқ қилмақта
- Кишилик һоқуқни көзитиш тәшкилати: хитай диний әркинликкә давамлиқ зиянкәшлик қилмақта
- Кишилик һоқуқ тәшкилати, хитайниң диний әркинликни боғуш қилмишини әйиблимәктә
- Әркин алптекин, уйғурларниң диний мәсилилири һәққидә дуня ислам йиғини тәшкилатиға мураҗәтнамә йоллиди
- Уйғур елидики мусулманлар хитай һөкүмитиниң диний сиясәтлириниң бесимиға учримақта
- Хитай һөкүмити қурбан һейт мәзгилидә мәсчитләрни техиму қаттиқ контрол қилмақта
- Хитай һөкүмити уйғур елидики христиан муритлирини тутқун қилмақта