Uyghur élidiki ishsizliq krizisi eng yuqiri pellige chiqmaqta

• Bu programmining toluq nusqisini anglang
• Download story audio

Besh yildin buyan Uyghur élida, yiligha 400 ming emgek küchi köpiyiwatqan bolup, mutexesisler 2010 - yilidin 2015 - yilighiche Uyghur élining eng jiddi ishsizliq krizisige duchar bolidighanliqini bildürdi. Uyghur élidiki ishsizliq mesilisining éghirlishishigha némiler sewep bolmaqta ?

Emgek küchining éshish sür'iti yiligha 400 ming

Uyghur aptonum rayonluq sheher iqtisad tekshürüsh etritining yéqinda chiqarghan doklatida körsitilishiche 2010 - yilidin 2015 - yilghiche bolghan ariliqta Uyghur éli éshindi emgek küchlirining nisbiti hemmidin yuqiri bolghan bir ishsizliq krizisge duchar bolidiken. Mutexessislerning doklatigha qarighanda Uyghur rayonida emgek küchining éshish sür'iti yiligha 400 mingdin éship bériwatqan bolup, yeni 2001 - yilidin 2005 - yilghiche bolghan ariliqta sheher - nahiyilerdiki éshinda emgek küchi texminen bir milyondin éship ketken.

Tengritagh tor bétide bu heqte élan qilin'ghan doklatta, Uyghur élidiki emgek küchining emeliy xizmet éhtiyajidin artuq boliwatqanliqining sewebliri heqqide toxtilip, Uyghur élidiki emgek küchining téz sür'ette éshishigha yéngi oqush püttürüp xizmet kütüp turghuchilarning yildin - yilgha köpiyishi, yézilardin sheherlerge yötkiliwatqan emgek küchlirining köpiyishi, hemde yene ishlepchiqirish téxnika we sür''itining yéngilinishi qatarliqlar dep körsetken.

Ilgiri Uyghur rayonidiki xitay tor betliride bérilgen melumatlarda Uyghur éligha xitay ölkiliridin kéliwatqan aqqun xitay nopusining 30 mingdin ashidighanliqi bu xitay aqqun emgek küchlirining her yili Uyghur élidin 10 milyart yu'en qazinidighanliqi heqqide xewerler bérilgen idi . Emma Uyghur rayonida éshinda emgek küchining nisbiti éship ishsizliq weziyitining keskinlishiwatqanliqigha , Uyghur éligha kéliwatqan xitay aqqunliriningmu tesir körsitiwatqanliqi tilgha élinmighan.

• U mundaq dédi
• Download story audio

Su'alimiz jawabsiz qalduruldi

Biz Uyghur élidiki ürümchi emgek mulazimet idarisigha téléfon urup , Uyghur élida yéqin kelgüside yüz béridighan emgek küchi artip kétish krizisge xitay hökümet da'irilirining qandaq tedbir qollanmaqchi boliwatqanliqini soriduq, emma téléfonni alghan xadim " bu mesile jonggodila emes, meyli kapitalistik yaki sotsiyalistik bolsun dunyaning hemme yéride barghu, buninggha hökümet yéqindin köngül böliwatidu" digendin bashqa jawab bermeyla téléfonni üzdi.

Ishsizliqning asasliq amili: xitay aqqunliri

• U mundaq dédi
• Download story audio

Uyghur élidiki ishsizliq mesilisi, bolupmu Uyghur yashlirining ishsizliq mesilisining künsayin éghirlishiwatqanliqi , chet'ellerdiki Uyghur teshkilatliriningmu jiddi diqqitini qozghawatqan bir mesile bolup , dunya Uyghur qurultéyi bayanatchisi , Uyghur éligha kéliwatqan xitay aqqunlirining sanining éshishi , Uyghur élida bolupmu Uyghurlarda ishsizliqni keltürüp chiqiriwatqan asasliq amil dep körsetti:

Xitay shinxu'a axbaratining 21- séntebir élan qilghan xewéridimu Uyghur rayonigha peqet kéwez térish üchünla kéliwatqan xitay aqqunlirining yiligha 600 mingdin ashidighanliqi élan qilin'ghan idi. Xitay hökümiti bu yil 6 - aydin bashlap Uyghur éli ma'aripini xitaychilashturushqa yardem bergüchiler namida, xitay ölkiliridin jemi 10 ming xitayni Uyghur élining sheher we yéza bazarliridiki mekteplerge resmi shitat bilen orunlashturushqa bashlighan.

Radi'omizgha Uyghur élidin kelgen inkaslar we muxbirlirimiz igiligen axbaratlardimu , Uyghur élida bolupmu Uyghur qatarliq xitay bolmighan milletler arisida ishsizliq mesilisining téximu éghirliqi melum bolmaqta.

• U mundaq dédi
• Download story audio

Uyghurlargha purset bérilmigen

Uyghur élidin ziyaritimizni qobul qilghan köp sandiki Uyghurlarning éytishigha qarighanda , gerche xitay hökümiti yéqinqi yillardin buyan Uyghur élida gherbni échish siyasiti bilen , gherbning gazini sherqqe yötkesh gaz turuba qurulushi, tash yol yasash qurulishi qatarliqlarni élip bérip köplep emgek küchi ishlitiwatqan bolsimu , Uyghurlargha bu xil ish pursetlirinimu bermeydighanliqini bildürmekte, bu heqte Uyghur élidin ziyaritimizni qobul qilghan bir ishsiz yash , a'iliside 7 kishining bir özige qarashliq ikenliki , emma öziningmu xizmetsiz ikenlikidek emeliy ehwalini sözlep berdi :

Shundaqla bezi Uyghurlarning éytishigha qarighanda, Uyghur élida xitayning gherbni échish siyasiti bilen xitay ölkiliridin Uyghur éligha kélip meblegh sélip zawut karxana achqanlar xéli köpiyiwatqan bolsimu , bu orunlar yerlik xelqtin emgek küchi qobul qilmaydiken.

Uyghur élining melum yézisidin ziyaritimizni qobul qilghan bir déhqan boway, gerche öz yézisigha zawut karxanilar qurulghan bolsimu déhqan balilirini yenila bu orunlargha qobul qilmaywatqanliqini éytti:

Uyghur élidiki hökümet istatéskisida 2004 - yili Uyghur élida sheher nahiyilerdiki resmi tizimge élin'ghan ishsizlar nisbiti 4٪ ke yétidu dep körsitilgen bolsimu, Uyghurlar emeliy san buningdinmu yuqiri bolishi mumkin dep bildürmekte.(Gülchéhre)