Rabiye qadirning rafto mukapatigha érishkenliki heqqide ziyaret
2004.09.24
Norwigiyidiki xelq'ara rafto fondi jem'iyiti -2004yilliq mukapatini, asasiy kishilik hoquqni qoghdash üchün küresh qilghanliqi sewebidin xitay hökümiti teripidin türmige tashlan'ghan Uyghur pa'aliyetchisi, 10 balining anisi bolghan rabiye qadir xanimgha berdi. Bu munasiwet bilen muxbirimiz peride, mezkür jem'iyet re'isi hemde rabiye xanimning yoldishi amérikida turushluq sidiq haji rozi ependi we qizi eqideni ziyaret qildi
Norwigiyidiki xelq'ara rafto fondi jem'iyiti -1986 yili, norwigiyilik ataghliq kishilik hoquq pa'aliyetchisi proféssor sorolf rafto (Thorolf Rafto) ning wapatidin kéyin, uni xatirlesh yüzisidin qurulghan. Rafto ependi pütün hayatini dunyadiki namratchiliq we basturush heriketlirini yoqutush ishlirigha béghishlighan bir kishi.
Shundin buyan rafto fondi jem'iyiti asasiy insan hoquqliri bolghan meniwiy erkinlik, siyasiy erkinlik we soda erkinlikini ilgiri sürüshni tüp nishan qilip, chégridin halqighan asasta pütün dunya miqyasida insanperwerlik heriketler bilen shoghullandi. Shundaqla dunyadiki sorolf raftoning öchmes rohi bilen kishilik hoquqni qoghdash üchün küresh qilghan we özini bu sahege atighan shexslerni righbetlendürüsh we ulargha éhtiram bildürüsh üchün rafto kishilik hoquq mukapatini tesis qildi.
Rabiye qadir, Uyghurlar weziyitining simwoli
Mezkür rafto mukapatining 2004 - yili Uyghur pa'aliyetchisi rabiye qadirgha teqdim qilinishi, Uyghur ehlini we xelq'aradiki kishilik hoquq pa'aliyetchilirini xushal qildi. Rafto kishilik hoquq fondi jem'iyitining re'isi arné lin'gard (Arne Lynngard) ependi bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilip, rabiye qadirning Uyghurlar weziyitining simwoli ikenlikini hemde bu mukapat arqiliq Uyghur mesilisini dunyagha tonutushni meqset qilidighanliqini bildürdi:
"Biz uzundin buyan shinjangning weziyitini küzitip kéliwatimiz. Hemde biz bu yerdiki éghir kishilik hoquq depsendichilikidin intayin endishe qilimiz. Rabiye qadir- Uyghurlarning asasiy kishilik hoquqini qolgha keltürüshte élip bériwatqan köreshlirining bir janliq ispati. Biz rabiye xanimning türmidiki ehwalidin bek endishe qiliwatimiz. Biz bu rafto mukapati arqiliq xelq'araning déqqitini Uyghurlar mesilisige tartishni meqset qilduq. Hemde biz xitay hökümitige ochuq ségnal bérip, Uyghur élining weziyiti we u yerde nime ishlarning yüz bériwatqanliqini küzitip kéliwatqinimizni bildürmekchi."
Rabiye qadir- Uyghurlarning asasiy kishilik hoquqini qolgha keltürüshte élip bériwatqan köreshlirining bir janliq ispati
Lin'gard ependi: Uyghurlar mesilisini téximu tepsiliy chüshendürimiz
Lin'gard ependi sözide yene, ularning hazir, xitay-norwigiye déplomatik munasiwet ornatqanliqining 50 yilliqi bilen xitaygha barmaqchi bolghan, norwigiye parlamént ezaliri bilen körüshüp, ularning xitaygha rabiye qadir we Uyghur mesilisi heqqide bésim ishlitishini telep qiliwatqanliqini bildürdi. Uning körsitishiche, mezkür jem'iyet yene, yéqinda muxbirlarni kütiwélish yighini chaqirip, dunyaning herqaysi jayliridin kelgen 150 neper muxbirgha Uyghurlar mesilisini téximu tepsiliy chüshendürüshke teyyarlanmaqta iken.
Rafto fondi jem'iyiti rabiye qadir heqqide élan qilghan bayanatida, uning kishilik hoquq we ayallar hoquqini qoghdash jehette körsetken töhpilirini sherhilep, rabiye qadirning " yardemge éhtiyajliq kishilerni yölesh bizning meniwi burchimiz, biz buningda héchkimni tashlap qoymasliqimiz kérek" dégen sözini neqil keltürdi.
Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan rabiye xanimning yoldishi, amérikida turushluq sidiq haji rozi ependi rafto mukapatining rabiye qadirgha bérilgenlikidin özining intayin hayajanlan'ghanliqini bildürüp, bu mukapatning emeliyette Uyghur xelqighe bérilgen bir mukapat ikenlikini bildürdi.
Töwende muxbirimiz peridening sidiq haji rozi ependi we eqide xanim bilen ötküzgen söhbitige diqqet qiling.
Bu mukapatni tarqitish waqti 11 - ayning 7- künige békitlgen bolup, sidiq haji rozi ependi bilen eqide norwigiyining bérgén döletlik tiyatirxanisida rabiye xanimgha wakaliten bu mukapatni qobul qilmaqchi. ( Peride)
Rabiye qadirgha munasiwetlik maqaliler
- Rabiye qadirning rafto mukapatigha érishishi munasiwiti bilen sidiq haji rozi bilen söhbet
- Rabiye qadir norwigiye kishilik hoquq mukapatigha érishti
- Uyghurlar norwigiye téléwizorida tonushturuldi
- Rabiye qadirning rafto mukapatigha érishishi munasiwiti bilen sidiq haji rozi bilen söhbet
- Komitét bashliqi Arne Liljedahl Lynngard ning rabiye qadir xanimning qizi eqide bilen ötküzgen söhbiti
- Uyghur Woman Held in China Wins Rafto Human Rights Prize