Mongghul doxtur ximiye zawutidiki partlashning qalduq ziyanliri heqqide toxtaldi
2011.02.16

1992-Yili 6-ayning 27-küni ichki mongghulning tonglyaw shehiridiki glitsérin ishlepchiqiridighan bir zawutta partlash yüz bérip, ölüsh hem yarilinish weqesi keltürüp chiqarghan. Emma bu qétimliq partlashning eng éghir ziyini yenila zawuttiki partlash sewebidin hawagha tarqalghan zeherlik gaz hem rayonning éqin su menbesidiki éghir bulghinish mesilisi bolghan.
Ichki mongghul tonglyaw shehiridiki melum doxturxanida ishleydighan almas sirnud ependining uzun mezgillik tekshürüsh, tetqiq qilishiche, tonglyaw shehiridiki mongghul charwichiliri arisida 90- yillardin kéyin hessilep köpeygen türlük yaman xaraktérlik rak késellirining emeliyette ashu qétimliq partlash hem sheherdiki ximiye zawutlirining muhitni éghir buzghanliqi sewebidin kélip chiqqan iken.
Almas ependi, sözide eyni chaghdiki partlashtin kéyin hökümet da'irilirining weqeni yaxshi bir terep qilmighanliqini bayan qilip, ziyankeshlikke uchrighan mongghul charwichilirining yéterlik tölem hem dawalash pursitige érishelmigenlikini ilgiri sürdi.
Almas ependining bildürüshiche, kéyinki chaghlarda ichki mongghuldiki mongghul ziyaliyliri hökümetning yerlik mongghullarning salametlik ehwali bilen kari bolmighanliqigha naraziliq bildürgen. Emma, rayondiki hökümet da'iriliri bolsa mongghullarning naraziliqlirini türlük yollar arqiliq basturghan.
Almas ependi sözide özini misalgha élip, özining 2009- yili 4- ay mezgilide shu qétimliq partlashning rayon'gha élip kelgen ziyanliri heqqide tor bétide munazire uyushturghanliqi üchün, xitay hökümet da'iriliri teripidin tutqun qilinip, döletni parchilash, milliy bölgünchilik jinayiti bilen eyiblinip, qattiq nazaret astigha élin'ghanliqini bildürdi.
Xitay weziyitini közetküchilerning qarishiche, xitay hökümiti özining iqtisadiy tereqqiyati jeryanida peqet iqtisadiy menpe'etnila qoghliship, muhitning bulghinishi hem xelqning salametlik ehwali bilen kari bolmighanliqi üchün, xitay puqralirining muhitning bulghinishi sewebidin uchrighan ziyankeshliki eng éghir iken. Bolupmu, türlük zeherlik gaz ishlepchiqirip, muhitni éghir derijide bulghaydighan zawut - fabrikilar xitayning sherqiy shimal hem gherbiy shimalidiki rayonlargha qurulghanliqi üchün, bu jaylardiki mongghul, manju, Uyghur qatarliq milletlerning ziyankeshlikke uchrash ehwali xitay boyiche eng éghir iken.