Milliy armiye xatirisi (1)

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Sabiq sherqiy türkistan jumhuriyiti herbiy ishlar bölümining katipi, hazir almutida yashawatqan maxmud parmashéw ependining eyni waqittiki resimi.

4-Ayning 8-kuni sherqiy türkistan milliy armiyisining qurulghan xatire künidur. Tarixiy melumatlargha qarighanda 1944-yili nilqa nahiyiside fatix batur, gheni batur bashchiliqida qozghilang kötürülgendin kéyin, bu qozghilang otliri tézdin kéngiyip, axiri ghulja qatarliq jaylargha tutashti. Netijide, 1944-yili 12- noyabir küni sherqiy türkistan jumhuriyiti quruldi. Sherqiy türkistan jumhuriyiti 2-aygha kelgende ili wilayitini toluq azad qilghandin kéyin pütün Uyghur éli miqyasida sherqiy türkistan bayriqini tiklesh üchün tarqaq partizanlar we qozghilangchilarni birleshtürüp, ulardin bir muntizim, zamaniwi, jenggiwar qoshun yeni sherqiy türkistan milli azadliq armiyisini qurup chiqishni qarar qilghan. Milliy armiyining unwan tüzümliri we qomandanliq shitab hem uning terkibi tesis qilin'ghan.

Qisqa muddetlik herbiy telim terbiyidin kéyin 1945-yili 4-ayning 8-kuni sherqiy türkistan jumhuriyitining milli armiyisi resmi qurulup ghulja shehride chong herbiy parat we her qaysi qisimlargha bayraq tapshurush murasimi ötküzüldi. Sabiq sherqiy türkistan jumhuriyiti herbiy ishlar bölümining katipi, hazir almutida yashawatqan maxmud parmashéw ependi ziyaritimizni qobul qilip, özining körgen-bilgenlirini sözlep berdi.

Uning eslishiche, bu küni ghulja shehiri qaynam tashqin'gha chömgen bolup, heywetlik milli armiye qisimliri ret-réti bilen marsh dessep parattin ötkende hayajan'gha tolghan xelq yigha zare qilip, azadliq üchün jénini pida qilip meydan'gha chiqqan bu qimmetlik perzentlirige güller chachqan, ulargha alladin nusret tiligen iken. Milliy armiye qurulush murasimining yighin sehniside elixan töre qatarliq sherqiy türkistan jumhuriyiti hökümitining rehberliri olturghan bolup, elixan töre nutuq sözlep, her qaysi polklargha "sherqiy türkistanning musteqilliqi üchün algha" dégen sho'ar yézilghan herbiy bayraqlarni teqdim qilghan.

Milliy armiyining bash qomandani deslepte général mayor palinow, mu'awin bash qomandani polkownik zunon téyipow bolghan bolsa, qomandanliq shitab terkibide bir qanche bölümler qurulghan, kéyin général is'haq beg bash qomandan, zunon téyipow, delilqan sugurbayéw mu'awin bash qomandan, majarow shitab bashliqi bolghan.

Melumatlargha qarighanda milli armiyining herbiy formiliri we herbiy unwan sistémisi char rusiye we sowét armiyisiningkini ülge qilighan idi. Töwen we ottura derijilik hem yuqiri, aliy derijilik herbiy unwan tüzümi qollinilghan bolup, aliy derjilikliri, marshal, général léytinant bolup, kéyin marshal unwani sherqiy türkistan jumhuriyiti hem herbiy ishlar komitétining re'isi elixan törige bérilgen idi.

Melumatlargha qarighanda, 1949-yiligha kelgende milliy armiye üch neper général, 25 polkownik, 50 tin artuq podpolkownik, 60 tin oshuq mayor we bashqa ottura hem töwen derijilik ofitsérlerge ige bolghan. ( Ümidwar)