Amérika dölet mejlisi ezasi amérikaning birleshken döletler teshkilati nopus fondigha pul bermeslikini telep qilghan

Muxbirimiz jewlan
2021.04.21

“Fédératsiyechiler” (The Federalist) torida élan qilin'ghan bir maqalide bildürülüshiche, jumhuriyetchilerdin bolghan awam palata ezasi chip roy yéqinda amérika dölet mejlisige birleshken döletler teshkilati nopus fondigha pul bérishni cheklesh toghruluq bir qanun layihesi sun'ghan. Ilgiriki yillarda amérikaning mezkur fondqa pul chiqirip yardem bérishi talash-tartish qilinip kéliwatqan mesile bolup, buning sewebi bu fondning xizmiti mejburiy bala chüshürüsh we tughmasliq opératsiyesi ishliri bilen munasiwetlik iken. Xitay hökümiti Uyghurlarning nopusini azlitip irqiy qirghinchiliq yürgüzüwatqan we amérika hökümiti buninggha qet'iy qarshi turuwatqan weziyette amérika hergiz bu fondqa iqtisadiy yardem bermesliki kérek iken.

Maqalide éytilishiche, ötken yil tramp hökümiti birleshken döletler teshkilati bilen xitayning hemkarliqi tüpeylidin nopus fondigha béridighan pulni tutup qalghan hemde hökümet almishishqa az qalghanda xitayning jinayitini “Irqiy qirghinchiliq” dep jakarlighan. Emma baydén gerche kéngesh palata ezasi waqtida bu fondqa yardem bérishni ret qilip awaz bergen bolsimu, hökümet rehbirilik ornigha chiqqandin kéyin bu fondqa yardem bérishni eslige keltürgen. Awam palata ezasi chip roy amérikadiki baj töligüchilerni kishilik hoquqni depsende qilish jinayitige shérik qilmasliq üchün, baydén hökümitining birleshken döletler teshkilati nopus fondigha yardem bérishni toxtitishi kéreklikini tekitligen.

Jeméstawun fondining doklatigha qarighanda, xitayning tughmasliq opératsiyesi üchün xejleydighan puli 200 mingdin köp opératsiyege yétidiken. 2019-Yil b d t nopus fondining xitaygha xejligen puli 624 ming 204 dollargha yetken. Xitayning sésiq nami pur ketken “Pilanliq tughut siyasiti” mejburiy bala chüshürüsh we tughmasliq opératsiyesi qilishni asas qilghan bolup, dunya boyiche eng uzun dawamlashqan we hélihem dawamlishiwatqan bu qebih qilmish 400 milyon nopusning dunyagha kélishini chekligen.

Maqalide mundaq déyilgen: “Xitay hökümitining Uyghur we bashqa musulmanlar ayallarning balisini chüshürüwétish we tughdurmasliq opératsiyesi qilish sheklide irqiy qirghinchiliq yürgüzüshi xelq'ara jem'iyet teripidin küchlük eyblinishi kérek we xitay buning aqiwitini üstige élishi kérek. Baydin hökümiti bu qirghinchiliqqa taqabil turimen deydiken, xitayning Uyghurlargha zulum sélishigha yol qoymasliqi, wasitilik shekilde bolsimu yardem bermesliki kérek”.

Omumen éytqanda, mezkur maqalide birleshken döletler teshkilati nopus fondi xitayning bu wehshiy qilmishi we irqiy qirghinchiliq jinayitini bilip turup uning bilen hemkarlishishni dawam qiliwatqan ehwalda uninggha yardem bérish uning jinayitige shérik bolghanliq dégen idiye ilgiri sürülgen we amérika hökümitining bu yardemdin waz kéchishi uning xitayning Uyghurlargha qaratqan jinayitini “Irqiy qirghinchiliq” dep jakarlishi bilen ong tanasip kélidighanliqi otturigha qoyulghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.