Sabiq tashqi ishlar ministiri mayk pompéyo amérika hökümitini teywenning musteqilliqini étirap qilishqa chaqirdi
2024.09.19
“Washin'gton waqti” gézitining 17-séntebirdiki xewiride éytilishiche, amérika'ining sabiq tashqi ishlar ministiri mayk pompéyo (Mike Pompeo), amérika hökümitini “Teywen kommunistik xitaydin ayrim bir musteqil dölet” dep étirap qilishqa chaqirdi.
Pompéyo ependi shu küni xudson institutidiki muhakime yighinida teywenning musteqilliqi heqqide söz qilip “Méning xususiy kechürmishim alliqachan teywenning musteqil dölet ikenlikini ispatlap bergen” dégen. Shundaqla xitayning 2021-yili yanwarda özige jaza élan qilghanliqini, shunga xitaygha bérishi cheklen'gen turuqluq özining teywenni erkin ziyaret qilghanliqini éytqan hemde bashqa amérikiliqlarning bu teshebbusni qollishini ümid qilidighanliqini éytqan. Pompéyo ependi xudson institutidiki yighilishta mundaq dégen:
“Teywenning musteqilliqini étirap qilish mesiliside men téximu köp yuqiri derijilik amérika emeldarlirining manga qoshulushini ümid qilimen. Elwette, xitay kommunistik partiyesi buningdin ghezeplinidu we qorqaq sélishni bashlaydu. Emma teywenning musteqilliqini qollash dunyadiki eng négizlik heqiqettur.”
Xewerde déyilishiche, teywenning sabiq dölet mudapi'e ministiri maykél sey (Michael Tsai) bu bayanatni qizghin alqishlighan hemde mayk pompéyoni maxtap “Mayk pompéyo ependining kelgüside amérika pirézidénti bolushini ümid qilimen” dégen.
Pompéyo ependi amérika saylam netijisining qandaq bolushidin qet'iynezer amérika hökümitining teywen siyasiti özgermeydighanliqini eskertish bilen birge yene xitay kompartiyesining “Teywen musteqilliqi” ge qarshi keng-kölemde teshwiqatni bazargha séliwatqanliqini, shunga amérikiliqlarning buninggha qet'iy qarshi turushi kéreklikini eskertken. U bu heqte mundaq dégen: “Xitay hazir kishilerning ‛teywen musteqilliq‚ ni étirap qilishini tosmaqchi boluwatidu. Gerche xitay tehditige duch kéliwatqan teywende teywenning kelgüsi toghrisida endishiler köp bolsimu, teywen xelqi amérikining qararidin gumanlanmasliqi kérek. Amérikining teywen'ge bergen wedisi ‛uzun muddetlik, chongqur we küchlük!‚”
Mayk pompéyo ependi 2021-yili wezipidin ayrilish aldida xitay hökümitining Uyghur élidiki basturush siyasetlirini “Irqiy qirghinchiliq” dep resmiy jakarlighan bolup, bu qarar bir qisim gherb ellirining Uyghur qirghinchiliqi heqqide qarar élishigha zor derijide türtke bolghan idi.