Gérmaniye bash ministiri balqan döletlirini xitayning siyasiy tesiri mesiliside agahlandurdi
2018.02.22
Gérmaniye bash ministiri an'géla mérkél xitayni balqan döletliridiki iqtisadiy meblighini siyasiy qoral qilip ishletmeslikke chaqirghan we balqan döletlirini xitayning siyasiy tesiri mesiliside agahlandurghan.
Firansiye agéntliqining xewer qilishiche, an'géla mérkél bu sözlerni makédoniye bash ministiri zoran za'iw bilen uchrashqandin kéyinki ötküzülgen muxbirlarni kütüwélish yighinida otturigha qoyghan.
U sözide: “Xitay bilen bolghan soda alaqiside erkin sodini emelge ashurush üchün peqet birla terepning ochuq-ashkara bolushi yéterlik emes. Soda munasiwetlirini siyasiy mesililerge chétiwélish erkin soda üchün paydiliq, dep qarimaymen” dégen.
Firansiye agéntliqning éytishiche, an'géla mérkél bu sözliri arqiliq xitayning atalmish “Yéngi yipek yoli” istratégiyesini isharet qilghan.
Xewerge qarighanda, xitay balqan rayonidiki girétsiye qatarliq döletlerge zor miqdarda meblegh salghan bolghachqa, balqan döletliri yawropa birlikide xitaygha paydiliq qararlarni élish, yaki xitaygha ziyanliq qararlarni tosushta halqiliq rol oynimaqtiken. Bolupmu, yawropa birlikining kishilik hoquq mesiliside xitayni tenqidlishi yuqiridiki döletlerning tosqunluqigha uchrimaqtiken. Shunglashqa xitayning bu istratégiye arqiliq yawropadiki siyasiy tesirini ashurushi mumkinliki endishe peyda qilmaqtiken.
Melum bolushiche, firansiye prézidénti émmanu'él makronmu yéqinda qilghan bir sözide mushu mesilini tekitlep “Bezi döletler xitayning meblighige bekrek bérilip kétip, yawropa ittipaqining menpe'etlirini qurban qiliwétip baridu” dégen.