Muhajirettiki Uyghurlar “Barin weqesi” ning 34 yilliqini her xil shekillerde xatirilidi

Muhajirettiki Uyghurlar 5-aprél küni her qaysi ellerde 1990-yili aqtu nahiyesining barin yézisida yüz bergen “Barin weqesi” ning 34 yilliqini namayish, qilish, yighilish ötküzüsh, axbarat élan qilish, weqede ölgenlerning rohigha du'a-tilawet qilish qatarliq her xil shekillerde xatirilidi.

Amérikadiki Uyghurlar bir qanche teshkilatning uyushturushi bilen 5-aprél küni xitayning washin'gtonda turushluq elchixanisi, shundaqla amérika tashqi ishlar ministirliqining aldida namayish qilish arqiliq xitayning buningdin 34 yil awwal barin xelqini qoralliq basturghanliqigha naraziliq bildürgen hemde xitayni jawabkarliqqa tartishni telep qilghan. Oxshash bir waqitta amérika Uyghur birleshmisimu 5-aprél küni iptarliq pa'aliyet ötküzüp, barin weqeside qurban bolghanlarning rohigha du'a-tilawet qilghan.

“Barén weqesi” xitayning 1970-yillirining axirlirida bashlighan islahat we échiwétish siyasitige egiship Uyghur diyarida yürgüzgen bir mezgillik nispiy kengchilik siyasitidin kéyin partlighan zor weqelerning biri. Xitay hökümitining 1990-yili 5-aprél küni, aqtu nahiyesining barin yézisidiki xelqning yéziliq hökümet aldigha toplinip, xitayning pilanliq tughut siyasiy, diniy erkinlikni cheklishige qarshi élip barghan namayishini qanliq basturushi, namayishning nahayiti tézla qoralliq toqunushqa aylinishini keltürüp chiqarghan. Toqunushta xitay hökümiti “Shinjang herbiy rayoni” ning jenubtiki wilayetlerde turushluq qoralliq qisimliri we bingtüen qoralliqlirini yötkep kélip, barin xelqige qarita qirghinchiliq élip barghan.

Xitay hökümiti eyni waqitta weqeni qoralliq basturghanliqini étirap qilghan bolsimu, emma basturushning kölimi, usuli we basturushta ölgenlerning heqiqiy sanigha a'it tepsilatlarni élan qilip baqmighan. Melum bolushiche, 5-aprél küni “Barin weqesi” ning 34 yilliqi amérikadin sirt yene kanada, türkiye, gérmaniye we gérmanyedin bashqa yawropa döletlerde her xil shekillerde xatirilen'gen. Dunya Uyghur qurultiyi 4-aprél élan qilghan bayanatida, “Barin weqesi” ning qurbanlirini xatirleydighanliqi, “Uyghurlarning bu qozghilingini xatirilewatqan peytte, dunyaning köz aldida boluwatqan irqiy qirghinchiliqqa qarap turushqa bolmaydighanliqi” ni bildürgen.