Xitay b d t ning Uyghurlar heqqidiki doklatini xitay ichide qattiq cheklimekte

Amérikaning xitayda turushluq bash elchisi nikolas burnis (Nicholas Burns) birleshken döletler teshkilati kishilik hoquq aliy komissarliqi élan qilghan Uyghurlar heqqidiki doklatning xitay ijtima'iy taratqulirida chekliniwatqanliqini bildürgen.

Bash elchi nikolas burnis 7-séntebir küni özining resmiy tiwittér hésabida élan qilghan uchurida mundaq dégen: “Xitay kompartiyesi yene bir qétim biz ündidar we wéybo hésablirimiz arqiliq tarqatqan b d t ning Uyghurlar heqqidiki doklatigha a'it yollanmimizni öchürüwetti. Bu doklatta Uyghurlar we bashqa az sanliq milletlerge qiliniwatqan ademni chöchütküdek mu'amile pakitlar bilen qeyt qilin'ghan.”

Melum bolushiche, xitay terep amérikaning béyjingdiki elchixanisining wéybo we ündidardiki hésabliri, shundaqla amérika tashqiy ishlar ministiri antoniy bilinkinning “Bu doklat xitay hökümet organlirining Uyghurlargha we shinjangdiki bashqa az sanliq milletler we din'gha étiqad qilghuchi ammigha qarshi élip bériliwatqan irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayetliri heqqidiki endishilirimizni chongqurlashturdi we uni ispatlap berdi” dégen inkasini öchürüwetken. Bash elchi nikolas tiwittérdiki uchurida, xitay da'irilirining bu herikitini “Pikir erkinlikige qilin'ghan hujum” dep atighan.

Adette Uyghurlargha yürgüzülüwatqan wehshiyliklerge da'ir herqandaq doklat we xewerge bes-beste qarshi turup, tetür teshwiqat herikitige ötidighan xitay axbaratlirining bu nöwet sükütte turuwélishi, her sahening diqqitini qozghimaqta.

Amérikada chiqidighan “Xewer heptiliki” (Newsweek) ning xewiride körsitilishiche, xitay axbaratliridiki sükütning asasliq sewebi doklatning xitay kompartiyesining ikki qurultiyi échilish aldidiki sezgür mezgilge toghra kelgen bolushi bilen munasiwetlik iken.

“Wol-sitrit zhurnili” géziti yéqinda élan qilghan bir xewiride, “B d t doklatining xitay hökümitining Uyghurlar heqqidiki eyibleshlerni ‛xitaygha qarshi küchler oydurup chiqarghan rezil yalghanchiliq‚ dep atishini qiyinlashturuwétidighanliqini” ni bildürgen. Shundaqla bu doklat eger xitay ichide tarqalsa, xitay xelqi arisidimu belgilik tesir peyda qilishi mumkinlikini bildürgen.