Prézidént baydén shi jinping bilen bolghan söhbitining “Ochuq we semimiy” ötkenlikini bildürgen

Amérika prézidénti jow baydén 14-noyabir düshünbe küni hindinéziyening bali shehiride xitay rehbiri shi jinping bilen körüshüp, 3 sa'et söhbet élip barghan. Bu baydén wezipige olturghan az kem 2 yildin béri shi jinping bilen tunji qétim yüzturane körüshüshi bolup hésablinidu.

Amérika simliq xewerler tori CNN xewer qilishiche, prézidént baydén söhbetning “Ochuq we semimi” ‍ötkenlikini éytqan. Baydén mundaq dégen: “Uningghimu, mangimu éniq, biz amérikaning menpe'eti, qimmet qarishini qoghdaymiz, uniwérsal kishilik hoquqni algha sürüp, xelq'ara tertip üchün ching turimiz, shundaqla ittipaqdashlimiz we shériklirimiz bilen bolghan birlikni saqlaymiz.”

Baydénning éytishiche, ular xitay bilen “Keskin riqabetleshsimu, lékin toqunush yolini tutmaydiken”. Aqsaray jow baydén bilen shi jinpingning körüshüshidin kéyin élan qilghan bayanatida, prézidént baydénning söhbette kishilik hoquq we xitayning teywen etrapidiki ighwagerchilik heriketlirige bolghan endishilirini otturigha qoyghanliqi tekitlen'gen. Lékin baydén otturigha qoyghan kishilik hoquq mesililiri'idiki endishilirining Uyghur irqiy qirghinchiliq mesilisini öz ichige alghan-almighanliqi tilgha élinmighan.

Kishilik hoquqni közütish teshkilatining körsitishiche,G20  yeni 20 dölet guruhining bashliqlar yighini kishilik hoquqni küntürtipke qoyushning yaxshi pursiti iken. Kishilik hoquqni közitish teshkilati 14-noyabir élan qilghan bayanatida,G20  rehberlirining yighinda shi jinpingning Uyghurlarni basturushigha qarita ochuq-ashkara jeng élan qilishini telep qilghan.

CNN Ning éytishiche, prézidént baydén riqabetning toqunushqa aylinishi'ining ‍aldini élishni tekitlep mundaq dégen: “Ikki döletning rehbiri bolush süpitimiz bilen, biz mes'uliyetni ortaq üstimizge élip, xitay bilen amérikaning arisidiki ixtilaplarni bir terep qilalaydighanliqimizni namayen qilishimiz, riqabetning toqunushqa yéqinliship bérishining aldini élishimiz, öz ara hemkarliqimizni telep qilidighan jiddiy xelq'ara mesililerde birge ishlishimizning yollirini tépishimiz kérek, dep qaraymen.”