Байдин билән ши җинпиң чаршәнбә күни сан-франсискода көрүшүп, икки дөләт мунасивитини сөзлишиду
2023.11.13
Америка президенти җов байден билән хитай рәиси ши җинпиң 15-ноябир чаршәнбә күни американиң сан-франсеско шәһиридә көрүшүп, кәскинлишип кетиватқан америка-хитай мунасивәтлирини сөзлишиду. Нөвәттә, байдин - ши җинпиң сөһбитиниң темиси хәлқара таратқуларниң әң қизиқ нуқтиси болуп қалди. Һәр иккила тәрәп көрүшүштин бурун юмшақ кәйпият яритишқа тиришсиму, лекин америка әмәлдарлири көрүшүштә икки дөләт мунасивитиниң бөсүш характерлик илгириләшкә еришишини күтмәйдиғанлиқини билдүрүшмәктә. Ақ сарай әмәлдарлириниң қәйт қилишичә, улар бу көрүшүштә йәтмәкчи болған асаслиқ нишанлириниң бири, икки тәрәпниң сөһбәт қаналлирини очуқ тутуш, икки дөләт арисидики җиддийликниң тоқунушқа айлинип кетишини пәсәйтиш икән.
Ақ сарайниң баянатчиси керин жан пеирениң көрситишичә, рәһбәрләр “алақә қаналлирини давамлиқ очуқ тутушниң муһимлиқи”, улар арисидики “риқабәтни мәсулийәтчанлиқ билән башқуруш вә мәнпәәтимиз келишидиған җайларда, болупму чегра һалқиған хәлқара җәмийәткә тәсир қилидиған хирисларда қандақ һәмкарлишиш” ни музакирә қилидикән. Америка таратқулириниң хәвәрлиридә, пирезидент байденниң ши җинпиңни теһранға болған тәсирини қоллинип, униң исраилийә-хамас тоқунушини район характерлик тоқунушқа айландуруветишиниң алдини елишқа үндәйдиғанлиқи, шундақла икки тәрәп сөһбәт темисиниң йәнә кишилик һоқуқ, тәйвән боғузидики җиддийлик, җәнубий деңиз, шималий корейә мәсилилирини өз ичигә алидиғанлиқи қәйт қилинмақта.
Ройтерс агентлиқиниң билдүрүшичә, сөһбәттә пирезидент байдин ши җинпиңға икки дөләтниң һәрбий алақисини әслигә кәлтүрүш һәққидә бесим ишлитидикән. Ақсарайниң дөләт хәвпсизлик мәслиһәтчиси җәк солливан 12-ноябир йәкшәнбә күни байденниң хитай билән һәрбий алақини әслигә кәлтүрүшни тәләп қилидиғанлиқини ейтқан. “җәнубий хитай әтигәнлик почтиси” гезитиниң илгири сүрүшичә, байдин билән ши җинпиң йәнә сүний әқил техникисини адәмсиз уруш айропилани, ядро оқ беши қатарлиқ қоралларға ишлитишни чәкләш һәққидә келишим һасил қилиши мумкин икән. Хәвәрләрдә, ши җинпиңниң сан-франсескода уйғурларни өз ичигә алған кишилик һоқуқ тәшкилатлириниң кәң көләмлик наразилиқиға дуч келидиғанлиқи билдүрүлмәктә.