Derrin baylér: "Uyghur medeniyiti we halalliqning choshqa yilidiki teqdiri"

Xitay hökümitining bu yilliq chaghan bayrimini Uyghur élide yenimu keng omumlashturup, Uyghur musulmanlirini "Choshqa yili" ni tebrikleshke orunlashturushi közetküchilerning küchlük diqqitini qozghidi.

Uyghur élida yürgüzülüwatqan siyasetler üstide tekshürüsh xaraktérlik muhim maqalilerni élan qilip kéliwatqan amérikiliq antropologiye tetqiqatchisi derrin baylérning qarishiche, bu xitay hökümitining Uyghurlarning milliy medeniyet asaslirigha qattiq zerbe bérip, ularni xitaylashturmaqchi boluwatqanliqining roshen ipadisi iken.

Derrin baylér 6-féwral küni "SupChina" namliq tor zhurnilida "Uyghurlarning medeniyiti we halalliqning choshqa yilidiki teqdiri" namliq bir parche maqale élan qilip, Uyghur milliy kimliki uchrawatqan jiddiy xirisni mulahize qilghan. U maqaliside xitayning chaghan bayrimini 2018-yilidin tartip Uyghurlargha téngishni qattiq kücheytkenlikini we buninggha mas qedemde choshqa göshi yéyishni türlük teshwiqat usulliri arqiliq Uyghurlargha terghib qiliniwatqanliqini bayan qilghan. U yene xitay tor betliride chiqqan xewerlerde Uyghur kadirlarning choshqa göshi yéyish we tarqitish qatarliq pa'aliyetlerge uyushturuluwatqanliqini bildürgen. U yene özi Uyghur élidiki mezgilide ziyaret qilghan Uyghurlarning 2019-yilida xitay hökümitining Uyghurlarni choshqa göshi yéyishke mejburlishidin qorquwatqanliqini özige éytip bergenlikini tilgha alghan.

Derrin baylér maqaliside Uyghurlarning choshqa göshi yéyishtin néme üchün shunche qorqidighanliqigha tepsiliy izahat bergen. U Uyghurlarning choshqa göshidin seskinishining sel qarighili bolmaydighan jiddiy bir mesile ikenlikini, Uyghurlarning choshqa göshi yémeslikidiki sewebning peqetla islam dinida cheklen'genliki üchünla emesliki, adette dindin xaliy yashaydighan Uyghurlarningmu qet'iy choshqa göshi yémeydighanliqini eskertip ötken. U Uyghurlarning choshqa göshi yémeslikni Uyghur bolushning bir alahidiliki yaki mundaqche éytqanda, Uyghurlarning milliy kimlik hoquqini ipade qilidighan birdin-bir éléméntidek qaraydighanliqini bayan qilghan. U maqaliside Uyghur élidiki tumaris dep atilidighan bir Uyghur qizining bayanliri asasida choshqa göshi yéyishning Uyghurlargha élip kélidighan rohiy zerbisining tolimu éghir bolidighanliqini eskertip ötken.

Uning eskertishiche, gerche Uyghurlarning choshqa yaki choshqa göshige mejburlinishi bundin ilgiri "Medeniyet inqilabi" mezgilidimu yüz bergen bolsimu, emma bu qétimliqining xaraktéri pütünley oxshimaydiken. Uning qarishiche, "Medeniyet inqilabi" mezgilide Uyghurlar bilen birlikte xitaylarningmu öz en'eniwi medeniyet amillirini dawamlashturushi cheklen'gen iken. Xitay u chaghda Uyghur milliy medeniyitini sotsiyalistik medeniyetke aylandurushni közligen. Biraq hazir ehwal pütünley bashqiche bolup, xitayning meqsiti Uyghur milliy medeniyitini xitay en'eniwi medeniyet amilliri bilen almashturuwétishni niyet qilghan.

Derrin baylir maqalisining axirida tonulghan Uyghur yazghuchi memtimin hoshurning "Burut majirasi" namliq hékayisidin misal bérip, "Medeniyet inqilabi" mezgilidiki Uyghur milliy medeniyiti uchrighan buzghunchiliq bilen hazirqisini sélishturghan we "Xitay hökümitining Uyghur élida yolgha qoyuwatqan 'qayta terbiye' sining meqsiti Uyghur milliy medeniyitini 'kelmeske ketküzüwétish'" dep xulase chiqarghan.

Buni bésish arqiliq, pikringizni yézing

• Print
• Hembehr
• Ewetish

Barliq pikir - bayanlarni körüsh.

• Bügünki anglitish
• Ilgiriki anglitishlar