Déng shawping ilgiri 200 adem öltürüp 20 yilliq tinchliqni qolgha keltürüshni qeyt qilghan

En'gliye tashqi ishlar ministirliqi jüme küni sabiq en'gliye bash ministiri margarét tachér dewridiki bezi mexpiy arxiplarni ashkarilidi. Arxiplarning biridin ashkarilinishiche, sabiq xitay rehbiri déng shawping 1989‏-yili 4‏-iyun küni tyen'enmindiki oqughuchilarni basturushtin burun, 200 ademni öltürüp, 20 yilliq tinchliqni qolgha keltürüshni otturigha qoyghan.

Bu en'gliyening shu chaghdiki béyjingda turushluq elchisi alan donald 1989‏-yili 20‏-may küni london'gha yollighan mexpiy uchurida tilgha élin'ghan. Alan donaldning qeyt qilishiche, bu uchurni u 20‏-may küni gherblik ataqliq xitayshunas, proféssor stu'art shram bilen chüshlük tamaq yéyishke chiqqanda shram uninggha éytip bergen.

Alan donald shu küni derhal london'gha yollighan uchurida mundaq dep yazidu: “20 ‏-May küni proféssor stu'art shram bilen chüshlük tamaq yégende, u manga bir nersini nahayiti keskin qilip éytti. Uning bir xitay alaqichisining éytip bérishiche, yéqinda déng shawping 200 ademni öltürsek, 20 yilliq tinchliqqa érishimiz, dégen.”

Alan donald london'gha yollighan uchurida yene, béshida buninggha bek ishinip ketmigenlikini, biraq amérikining béyjingda turushluq herbiy mushawurliqidin xitay armiyesining namayishchilarni basturush buyruqi tapshuruwalghanliqigha da'ir uchur kelgenlikini yazidu.

Xitay hökümiti 1989‏-yili 19‏-may küni béyjingda herbiy halet élan qilip ikki heptidin kéyin, yeni 4‏-iyun küni tyen'enmindiki namayishchilarni qanliq basturghan.