Toqsu nahiyeside “Kösen dewridiki enshi qowuq mehkimisi” qayta yasalghan

Xitay taratqulirining xewirige qarighanda, aqsu wilayiti toqsu nahiyeside tang dewrige a'it enshi qowuq mehkimisi medeniyet baghchisi yasalghan. Enshi qowuq mehkimisining bashqurushidiki leshkergah-toqquzbashi shehirini eslige keltürüsh qurulushi 2018-yil 9-ayda bashlinip, 2019-yil 8-ayda ayaghlashqan.

Xitayning tarixchilirining melumatlirigha qarighanda, tang dewridiki enshi qowuq mehkimisi tengritaghning jenubi we shimalini bashquridighan memuriy we herbiy organ bolup, miladiye 640-yildin 790-yilghiche 150 yil mewjut bolup turghan. Lékin chet'el tarixchiliri, jümlidin Uyghur tarixchisi turghun almas qatarliqlar xitay tarixchilirining bu xil qarashlirigha qoshulmaydu we tang sulalisining mundaq uzun mezgillik memuriy bashqurush apparatining mewjut bolmighanliqini, buning peqet tang qoshunlirining herbiy gazarmisidin bashqa nerse emeslikini körsitidu.

Enshi qowuq mehkimisi medeniyet baghchisi toqquzbashi qedimiy shehirini ziyaret qilish orni, tagh, su, rawaq, közitish munari, teqlidiy yasalghan qedimiy kochini ziyaret qilish orni qatarliqlarni öz ichige alidiken. Qurulushlar tamamen qedimiy xitay uslubi boyiche sélin'ghan bolup, sheher sépli, xendek, tash köwrük, derwaza, at yoli, piyadiler yoli qatarliqlar ichkiridiki xitay qedimiy sheher muzéylirini eks ettüridiken.

Tarixchilarning bildürüshiche, tang sulalisi Uyghur diyarini tajawuz qilip bésiwélip, bir muddet qisqa hökümranliq qilghan teqdirdimu, bu diyarning xitayning ezeldin bir qismi ikenlikini bildürmeydu. Miladiye 840-yilidin kéyin Uyghurlar bu yerde yene öz dölitini qurghan hem tang sulalisining bayriqini chörüwetken, enshi qowuq mehkimisimu emeldin qalghan. Bügünki künde, xitay hökümiti qedimiy kösen dölitining bir mezgil tang dewrining hökümranliqigha chüshüp qalghinini kötürüp chiqish, medeniyet nami astida mustemlikichilik idiyisini tarqitish, Uyghur diyarini ezeldin xitayning bir qismi qilip körsitish üchün bu atalmish “Tarixiy medeniyet baghchisi” ni qurup chiqqan.