Erkinlik sariyi 2017-yilliq intérnét kontrolluqi heqqidiki doklatni élan qildi

Melum bolushiche, yéqindin buyan dunyadiki köpligen hökümetler tor dunyasini kontrol qilishqa barghanséri zor küch serp qilip kelmekte.

Xitay we rusiye hökümetliri buningda herqachan eng tipik misallar hésablinidiken. Amérikidiki erkinlik sariyi dunyadiki herqaysi döletlerning bu heqtiki ehwalini tepsiliy bahalap chiqip, 2017-yilliq bahalash doklatini élan qildi.

Mezkur doklatta “Dunyada intérnét erkinlikini eng zor derijide ayaq-asti qilghuchi” dep körsitilgen xitayning intérnét erkinlikini boghushigha 87 nomur qoyulghan. Buningdin bashqa intérnét tosqunluqi, mezmun cheklimisi, tor ishletküchilerning heq we hoquqlirining depsende bolushi qatarliq jehetlerdimu xitaygha intayin nachar baha bérilgen.

Doklattin melum bolushiche xitay hökümiti 2016-yili “Tor bixeterliki qanuni” ni testiqlighandin buyan tor meshghulatida heqiqiy isim ishlitish, ündidar qatarliq eplerni tor süzgüchlükidin ötküzüsh qatarliq charilar otturigha chiqqan bolsa, 2017-yilidin bashlap ijra bolghan mewhum xususiy tor (VPN) ni men'i qilish charisi tor ishletküchilerning xitay chekligen ijtima'iy taratqulargha yéqinlishish mumkinchilikini yoqqa chiqarghan.

Erkinlik sariyining doklatida xitayda puqralarning “Sezgür” xaraktérdiki tor yazmilirini we mezmunlarni saqlash yaki tarqitishining shu kishini qamaq jazalirigha muptila qiliwatqanliqi alahide tekitlen'gen. Bu xil ehwallar Uyghurlar diyari we tibet rayonida eng éghir bolup, bu ikki rayon emeliyette xitaydiki “Keng belwaghliq tor”ning sür'iti eng asta bolghan rayonlar hésablinidiken.