Америка билән әнглийәдин хитай вә русийәгә сигнал: "ғәрб дуняси техи өлгини йоқ"

Мухбиримиз җәвлан
2021-05-04

Ғәрбтики демократик дөләтләрдин тәшкил тапқан йәттә дөләт иттипақи (G7) ниң юқири дәриҗилик икки әмәлдариниң дүшәнбә күни билдүрүшичә, мәзкур иттипақ өзиниң йеңи достлирини йениға тартип, хитай билән русийәниң бесимиға тақабил турмақчи болған.

Ройтерис агентлиқиниң 4-май бәргән хәвиридә ейтилишичә, йәттә дөләт иттипақи ташқи ишлар министирлири йиғинида америка ташқи ишлар министири антони билинкен американиң ғәрб дунясидики иттипақдашлири билән қайтидин мустәһкәм мунасивәт орнитидиғанлиқи һәққидә учур бәргән. У әнглийә ташқи ишлар министири доминк раб билән өткүзгән ахбарат елан қилиш йиғинида мундақ дегән: "бизниң мәқситимиз хитайни чәкләш яки хитайни бесишқа урунуш әмәс. Әмма ғәрб дөләтлири хәлқара тәртипни қоғдайду, хитай вә башқа һәр қандақ дөләтниң бузғунчилиқиға йол қоймайду".

Хитайниң 40 йилдин буян тәрәққий қилип, иқтисад вә һәрбий җәһәттин баш көтүрүши, русийәниң хитай билән йеқинлишип ғәрбкә тәһдит пәйда қилиши вә буларниң 1991-йил совет иттипақи парчилинип соғуқ мунасивәтләр аяғлашқандин кейинки әң чоң сиясий һадисә болуп қалғанлиқи бу қетимлиқ йиғинниң муһим темиси болған, министирлар ғәрб дөләтлириниң өз орнини қоғдаш үчүн буниңдин кейин техиму зич һәмкарлишидиғанлиқи һәққидә учур бәргән.

Әнглийә баш министири доминк раб мундақ дегән: "мән шуни көрүп йәттимки, идийә вә қиммәт қариши охшаш дөләтләр көп тәрәплимилик мунасивәт вә һәмкарлиқни давамлиқ күчәйтиши керәк. Бу дөләтләр бирләшкәндила йетәрлик һаятий күчкә игә болалайду".

Америка ташқи ишлар министири антони блинкенниң билдүрүшичә, америка русийә билән техиму муқим мунасивәт орнитишни халайду. Әмма бу көп һалларда русийә президенти путинниң һәрикитигә бағлиқ.

Йәттә дөләт иттипақи 1975-йил қурулған болуп, америка, әнглийә, канада, фирансийә, германийә, италийә, японийә қатарлиқ дөләтләрдин тәшкил тапқан; бу қетимлиқ йиғинға йәнә юқириқи йәттә дөләттин башқа австралийә, һиндистан, җәнубий африқа вә корейәниң ташқи ишлар министирлириму тәклип қилинған.