Xitayning öktemliki hindistanni gherbke téximu yéqinlashturghan

Hindistan bilen bir mehel toqunushqan xitay bu yildin bashlap hindistan'gha yéqinlishish koyida “Jenggi-jédelni tügitip, hemkarliqni kücheytish” sho'ari astida diplomatik pa'aliyetlerni élip barghan bolsimu, hindistan yenila gherbke yéqinlishish yolini tallighan.

“Tashqi siyaset” zhurnilining bu heqte élan qilghan maqaliside tehlil qilinishiche, hindistan bilen xitayning chégra toqunushi 1950-yillarning axiridin bashlan'ghan, chünki xitay 1951-yil hindistanning himalaya rayonidiki chégrasini qoshuwalghan.

Xitay taratqulirining ilgiri sürüshiche, 2020-yil 6-ayda xitay chégra mudapiye eskerliri hindistan chégra qoghdash eskerlirige oq chiqarghan, bu toqunushta 20 hindistan eskiri, 4 xitay eskiri ölgen. Uningdin kéyin xitay hindistan bilen munasiwitini yaxshilashqa tirishqan. 2022 Yil 3-ayda xitay tashqiy ishlar minsitiri wang yi hindistanni ziyaret qilip, chégra toqunushini tügitish, soda hemkarliqini kücheytishni teshebbus qilghan. 9-Ayda xitay terep hindistan emeldarliri bilen kélishim tüzüp, ladax rayonidiki bir qisim chégra bölikidin chékinidighan bolghan.

Xitayning 2020-yili qilghan hujumi hindistanni chöchütüp, xitayning chégradiki herikitige segek bolushqa bashlighan, shuningdin kéyin hindistanning xitaygha qaratqan siyasitide zor burulush hasil bolghan؛ xitayning her qanche yéqinchiliq körsitishige qarimay, uni “Xeterlik riqabetchi” süpitide körüshke bashlighan. Xitay hindistan terep bilen körüshkende “Chégra toqunushi” ni tilgha almasliqni tekitligen bolsimu, hindistan bu mesilini qayrip qoyushqa bolmaydighanliqini bildürgen, yene kélip ikki döletning chégra qisimliridiki herbiy eslihe qurulushi riqabiti hélihem dawam qilmaqta iken.

Xitaygha bolghan ishenmeslik hindistanni gherbke mahil qilghan. Ular emdi xitayning erzan mallirigha yölinip qalmasliq, iqtisad, soda we herbiy jehette hindi-tinch okyan rayonidiki ittipaqdshliri bolghan amérika, awstraliye, yaponiye, fransiye, en'giliye qatarliq döletler bilen hemkarlishish yoligha mangghan.