Хәлқара кәчүрүм тәшкилати: “зуляр ясин хитай һөкүмити давам қиливатқан зор көләмлик тутқунниң қурбанлиридин бири”

2021-Йили декабирда үрүмчидә қолға елинған зуляр ясин әслидә хитайдики фуҗйән университетиниң оқуғучиси болуп, үрүмчигә практика қилиш үчүн кәлгәндә “бөлгүнчилик” билән әйиблинип қолға елинған. Зулярниң “җинайәтлири” һәққидики сот 28-июн күни ечилидиғанлиқи мәлум болғандин кейин хәлқара кәчүрүм тәшкилати бу һәқтә баянат елан қилди.

Хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң тор бетидә елан қилинған баянатида ейтилишичә, бу йил 25 яшқа киргән зуляр ясин 2014-йили түркийәгә оқушқа берип истанбул университетида икки йил оқуғаникән. Нөвәттә бу униң “вәтәнни парчилаш” җинайитиниң испатиға айлинип қалған. Униң явропадики һаммиси бу һәқтә сөз қилип “зулярниң ‛җинайити‚ һәққидә һечқандақ дәлил-испат йоқ. Хитай һөкүмити һазир мушундақ ялған ‛җинайәт‚ләрни ясап чиқип уйғурларни бастурмақта” дегән.

Хәлқара кәчүрүм тәшкилати хитай ишлири бөлүминиң мәсули гвен ли (Gwen Lee) бу һәқтә сөз қилип, зулярниң қисмити нөвәттә уйғур диярида давам қиливатқан бастурушниң әң аддий мисаллиридин бири икәнликини билдүргән. У бу һәқтә мухбирларға сөз қилип: “зуляр ясин хитай һөкүмити давам қиливатқан зор көләмлик тутқунниң әң ахирқи қурбанлиридин бири. Уйғурларниң түрмигә яки лагерға қамилиши, қийнаққа вә зиянкәшликкә учриши бирдәк қанунсиздур” дегән.

Мәлум болушичә, хитайниң сабиқ җамаәт хәвпсизлик министири җав кеҗи 2016-йили июнда “ичкиридә оқуватқан уйғур оқуғучилар оңайла диний ашқунлуқниң зәһәрлишигә учрап террорлуққа арилишип қалиду. Уларни қаттиқ контрол қилиш керәк” дәп йолйоруқ бәргәникән.