Xitay da'iriliri bu yil qeshqer wilayitining özidila 201 “Kona mehelle” ni özgertken

Xitay da'irilirining Uyghur élide sheher-bazarlarning “Muhitini özgertish” namida élip bériwatqan Uyghur en'eniwi kona mehellirini chéqip, ahalisini köchürüsh pilanining dawamliq yolgha qoyuluwatqanliqi melum boldi. Xitay taratqulirining ashkarilishiche, bu yil ichide qeshqer wilayitining özidinla 201 orundiki “Kona mehelle” ‍özgertilgen. Xewerde bu yilliq pilanning 100 % orundalghanliqi we buning wilayet miqyasidiki 14 ming 549 a'ilige chétilidighanliqi tekitlen'gen.

Xitay hökümiti 2017-yildin bashlap zor sandiki Uyghurlarni türme, lagérlargha qamash, bashqa jaylargha yötkep mejburiy emgekke sélish bilen bir waqitta, kona mehellilerni chéqish, özgertish qurulushini téximu kéngeytken. Nurghun Uyghurlar özlirining bir xil ijtima'iy uyushush shekli bolghan “Mehelliler” din yiraqlashturulghan. Xitayning bu pilani kishilik hoquq teshkilatliri we bezi chet'el mutexessisliri teripidin Uyghurlarni tarqaqlashturup, assimilyatsiye qilishni meqset qilghan “Medeniyet qirghinchiliqining parchisi” dep eyiblen'genidi.

Biraq “Shinjang géziti” ning bu heqtiki xewiride, özgertish qurulushining qeshqer wilayitidiki köna mehellilerning qiyapitide zor özgirish yasap, tok liniyesi, ewrez yoli, su, gaz-turuba yullirining rawajlinip, turmush muhitining özgirishige türtke bolghanliqi tekitlen'gen. Xewerde éytilishiche, 2021-yili bashlan'ghan ‍özgertish qurulushidiki 201 kona mehellige chétishliq 14549 a'ilining hemmiside qurulush bashlinip bolghan. Xewerde 7606 a'ilige chétishliq özgertish qurulushining tamamlan'ghanliqi bildürülgen.