Хитай һөкүмитиниң “куңзи сарийи” тәшвиқати уйғур өсмүрлиригә тездин кеңәймәктә

Мухбиримиз әзиз
2021.11.30

Хитай һөкүмити башқурушидики “тәңритағ” ториниң йеқинқи хәвиридә учтурпан наһийәсидә қурулған “коңзи сарийи” ни екскурсийә қилған наһийәлик 1-оттура мәктәп уйғур оқуғучилириниң коң зи идийәсидин қанчилик зоқланғанлиқи, шундақла коңзичилиқ асасидики җуңхуа мәдәнийитигә қанчилик мәптун болғанлиқи алаһидә гәвдиләндүрүлгән.

Мәлум болушичә, уйғур нопуси мутләқ үстүнлүкни игилигән бир районда улар билән һечқандақ алақиси йоқ коңзичилиқ идийәсини тәшвиқ қилидиған көргәзмә сарийи ечиш һадисиси йеқинқи мәзгилләрдә бир қисим мутәхәссисләр “мәдәнийәт қирғинчилиқи” дәп атаватқан уйғур мәдәнийитигә хас амилларниң йоқитилиши һәмдә униң орнини “җуңхуа кимликини омумлаштуруш” намидики хитай мәдәнийитиниң игилишини қайтидин әсләтмәктикән. Хитай һөкүмити тарқатқан учурлардин мәлум болушичә, учтурпандики йәрлик уйғурларниң чиң сулалисигә қарши күришиниң символи болған “йәттә қизлирим” һәққидики һекайиләрни уйғурчә дәрслик китабқа киргүзүшму “миллий өчмәнликни қутритиш” дәп хуласиләнгән һәмдә китабниң түзгүчилири мушу сәвәбтин еғир қамаққа вә өлүмгә һөкүм қилинған иди. Әмдиликтә уйғур оқуғучиларға ашкара һалда коңзичилиқ идийәсини сиңдүрүшни “вәтәнпәрвәрлик тәрбийәси” дәп тәшвиқ қилишниң өзи хитай һөкүмитиниң ассимилятсийә һәрикитини қандақ давам қилдуриватқанлиқиниң җанлиқ бир испати, дәп қаралмақтикән.

Мәлум болушичә, учтурпан наһийәсидики уйғур оқуғучиларни хитайлаштуруш һәрикитидә өз хираҗити арқилиқ “дөләт тили мәктипи” ачқан қурбан нияз актип рол ойнаватқан болуп, у мушу һәрикити түпәйлидин көп қетим хитай һөкүмитиниң тәқдирлишигә еришкәникән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.