Kéngesh palata ezasi ron wéydin “Uyghur mejburiy emgiki yirginchlik exlaqsizliq bolupla qalmay, amérikaliq emgekchilerge biwasite tehdit”

16-Féwral küni amérika kéngesh palatasining maliye komitéti (Senate Committee on Finance) “Amérika soda qanunini yéngilash, mejburiy emgekke qarshi turush, amérikaliq ishchilarni qoghdash” namidiki bir ispat anglash yighini achqan bolup, yighinda xitayning soda aldamchiliqi hemde Uyghurlarning mejburiy emgikige qandaq taqabil turush mesilisi nuqtiliq muzakire témisi bolghan.

Amérika kéngesh palatasi maliye komitétining re'isi, kéngesh palata ezasi ron wéydin (Ron Wyden) sözide xitayning soda aldamchiliqi hemde dölet qollishidiki Uyghur mejburiy emgikining amérikaliq ishchilarning menpe'etige biwasite ziyan séliwatqanliqini nuqtiliq mesile süpitide otturigha qoyghan.

U sözide “Soda aldamchiliqining eng yarqin misali Uyghurlarning dölet qollishidiki mejburiy emgekke sélinishidur” dégen. U mundaq dégen: “Dölet qollishidiki mejburiy emgek Uyghur rayonida ewj aldi. Xitay hökümiti bir milyondin artuq Uyghur we bashqa musulman az sanliq milletlerni xalighanche qolgha élip, ularni qayta terbiyelesh lagérlirigha tashlidi, ularni a'ilisidin ayrip eng nachar shara'itta ishleshke mejburlidi. Xitayning Uyghurlargha tutqan bu mu'amilisi peqetla bir yirginchlik exlaqsizliq mesilisi emes, belki amérikaliqlarning xizmitige biwasite tehdit ep kélidighan mesilidur”.

U mundaq dégen: “Matématika intayin addiy. Xitay shirketliri intayin töwen ma'ash we muhitni xalighanche bulghash arqiliq amérika bazarlirini erzan bahaliq tawarlar bilen tolduruwetti. Bizni riqabette ajiz orun'gha chüshürüp qoydi. Amérikaliq ishchilar dunyaning eng ishchan emgekchiliri bolghan teqdirdimu, qulluq emgiki bilen riqabetliship bolghili bolmaydu”.

Kéngesh palata ezasi ron wéydin sözi dawamida özining hazir Uyghur mejburiy emgiki bedilige yasalghan mehsulatlarning amérika bazirigha kirishini cheklesh üchün amérikadiki her sahening ortaq heriket qilishi lazimliqini tekitligen we özining hazir aptomobil sahesidiki Uyghur mejburiy emgikini tekshürüwatqanliqini bildürgen.

Mezkur ispat anglash yighinida teminlesh zenjirliri, transport we emgekchiler hoquqigha munasiwetlik oxshimighan organlardin wekiller söz qilghan bolup, ular amérikaning soda qanunidiki boshluqlarni qandaq étish, chégra we tamozhna da'irilirining mejburiy emgek mehsulatlirini tosup qélishini qandaq qilip yenimu kücheytish, Uyghur mejburiy emgikige qandaq taqabil turush heqqidiki tetqiqatlirini otturigha qoyghan. Yighindiki guwahliq bergüchilerning biri bolghan ishchilar hoquqi birleshmisi diréktori sikot nwo'a mexsus Uyghur mejburiy emgiki mehsulatlirining amérika bazirigha kirish ehwali heqqide doklat bergen.