Mejburiy emgek bazisi dep qariliwatqan qeshqerning 6 ayliq omumi ishlepchiqirishi qimmiti yéqinqi 7 yilda bir qatlinishi diqqet qozghimaqta

2016-Yildin béri xitay karxaniliri keng kölemlik köchürülüp kélin'gen we kishilik hoquq teshkilatliri teripidin “Uyghur mejburi emgikining bazisi” dep qariliwatqan qeshqer wilayitining yilliq omumi ishlepchiqirish qimmiti (GDP) ning shiddetlik artiwatqanliqi ilgiri sürülmekte. Xitay da'irilirining sanliq melumatliridin ashkarilinishiche, qeshqer wilayitining bu yilning deslepki 6 éyidiki omumiy ishlepchiqirish miqdari (GDP) xitayning 2017-yili rayondiki chong tutquni bashlinishtin burunqi, 2016-yilning ‍oxshash mezgilidikidin asasen bir qatlan'ghan.

Uyghurlarning tarixiy we medeniyet böshüki bolghan bu wilayetning omumiy ishlepchiqirishidiki bu xil zor artishning arqisida xitay kompartiyesining 2017-yildin béri ijra qilip kéliwatqan “Yéngi dewrdiki shinjangni bashqurush istiratégiyesi” keltürüp chiqarghan ishlepchiqirish qurulmisidiki özgirish we kishilik hoquq tragédiyelirining yoshurunup yatqanliqi qeyt qilinmaqta.

“Xitay xewerliri tori” ning 24-awghust bergen xewiride éytilishiche, qeshqer wilayetlik istatistika idarisi bu wilayetning yéqinqi 6 ayliq omumiy ishlepchiqirishining 64 milyard 130 milyon yüen'ge yétip, ötken yilning ‍oxshash mezgilidikidin 4.6 Pirsent artqanliqini élan qilghan.

Xewerde, ishlepchiqirishning artishigha “Qeshqer wilayitining muqimliqini saqlash bilen bir waqitta muqimliqni qoghdash weziyiti ichide ilgirilesh bash xizmet nishanida ching turup, qeshqerche alahidilikke ige zamaniwiy iqtisadiy sistéma qurulushini tézlitishi, türlerge sodiger chaqirish weziyiti izchil yaxshilinip, import-éksportning küchiyishi, iqtisadiy heriketning süpet we ünümdarliqida yaxshi weziyetning yaritishi” türtke bolghanliqi tekitlen'gen. Xitayning hökümet sanliq melumatliridin ashkarilinishiche, qeshqer wilayitining 2016-yilning deslepki 6 éyidiki omumiy ishlepchiqirishi 36 milyard 472 milyon yüen bolup, uning 6 ayliq ishlepchiqirishi yéqinqi 7 yilda bir qatlan'ghan. Halbuki, ishlepchiqirishtiki bu xil ‍artish xitayning 2017-yili bashlan'ghan chong tutqun bilen bir waqitta, nurghun karxanilarni qeshqerge yötkep kélishi, tutqunda lagérgha qamalghan nurghun Uyghurlarning bu karxanilardiki mejburiy emgek küchlirige aylandurulup, mehsulatlirining pakistan hem ottur asiya jumhuriyetlirige éksport qilinishi bilen munasiwetlik, dep qaralmaqta.