NATO Ning yéngi pilanida xitaygha qarshi téximu qattiq ibariler qollinilishi mumkin iken

Muxbirimiz eziz
2022.06.28

“Shimaliy atlantik ehdi teshkilati” (NATO) ning xitay heqqidiki tunji istratégiyelik pilani 6-ayning axiri chaqirilidighan ezalar yighinidin kéyin élan qilinidiken. Bu yéngi pilanda xitaygha qarshi téximu qattiq bolghan ibarilerning qollinilishi heqqide köpligen uchurlar melum bolmaqta iken.

Roytérs agéntliqining 27-iyundiki xewiride éytilishiche, gérmaniyede chaqirilghan “Sana'etleshken 7 dölet bashliqliri yighini” (G7) din kéyinla bashlinidighan NATO ning ezalar yighinida rusiye bilen xitayning ukra'ina urushidiki hemkarliq mesilisi, shuningdek xitayning dunya siyasiy jughrapiyesini özgertish urunushigha qarita qandaq tedbir körüsh mesilisi muhakime qilinidiken. Bu ishlardin xewerdar bolghan amérika emeldarlirining roytérs agéntliqigha bildürishiche, ispaniyening madrid shehride chaqirilidighan NATO yighinida, amérika we en'gliye hökümetliri xitayning künséri éship bériwatqan herbiy ighwagerchiliklirige qarshi téximu qattiq bolghan tedbirlerni élish heqqide teklip béridiken.

Xitaygha meblegh salghuchi asasliq yawropa döletliridin bolghan gérmaniye we fransiyemu bu éqimgha awaz qoshush terepdarliri iken. Aqsarayning dölet xewpsizlik ishliri meslihetchisi jék sulliwan (Jake Sullivan) bu heqte muxbirlargha söz qilip: “Bu yéngi istratégiyelik pilanda xitaydin kéliwatqan mislisiz xirislar yer almaqchi” dégen. NATO Emeldarliridin biri bu heqte söz qilip: “Biz xitaygha meblegh sélish arqiliq shi jinping bilen yaxshi shériklerdin bolup qélishni arzu qilghan iduq. Emma ularning tutqan yoli bizni bashqiche yollarni oylinip körüshke mejburlimaqta,” dégen.

Xewerde éytilishiche, amérika bashchiliqidiki “Shimaliy atlantik ehdi teshkilati” ning bu yéngi istratégiyelik pilani öz nöwitide eza döletlerning nöwettiki xitay xirisliri heqqide belgilik chüshenchige ige bolushini isteydiken. En'gliye hökümiti yéqinda rusiyeni “Biwaste tehdit” dep atighan bolsa, xitayni “Istratégiyelik xiris” dep xulase chiqarghan iken. Shuning bilen birge xitaydin kéliwatqan xirislar barghanséri éship méngiwatqan ré'alliqni közde tutup awstraliye, yéngi zélandiye, yaponiye we jenubiy koriye tunji qétim bu qétimqi NATO yighinigha teklip qilin'ghan.

Xitay hökümiti her da'imqidek bu yéngi yüzlinishni eyiblep inkas qayturghan hemde “Amérika jahan'girliki mushu arqiliq bizning tereqqiyatimizni boghmaqchi, shundaqla amérika bashchiliqidiki yéngi zomigerlerge sorun hazirlimaqchi” dégen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.