Xitay merkizi téliwiziyisining noruz bayrimini qazaqistanliqlarning bayrimi dep teshwiq qilishi inkas qozghidi

Noruz Uyghurlarning, shundaqla ottura asiya, gherbiy asiya, kawkaz, balqan qatarliq rayonlarda yashaydighan türkiy tilliq milletler bilen iran tilliq milletlerdin bolup jem'iy 500 milyondin artuq ahalining xelq'araliq yéngi yil bayrimi.

Üch-töt ming yillar burun peyda bolghan omom xelq bayrimi. Halbuki, xitay merkizi téliwéziyisi 13-qanilida qazaqistandiki noruz bayrimi heqqide, 21-mart küni bergen mexsus xewiride “Noruz bayrimi qazaqistanliqlarning bahar bayrimi, yéngi yili, noruz dégen söz qazaqche bahar, yéngi bashlinish digen söz” dégendek, noruz bayrimining kélip chiqishi toghrisida mujimel bir tereplime tonushturulushi, qedimdin tatrip noruzni milliy bayram süpitide ötküzüp kelgen Uyghurlarda inkas peyda qildi.

2009-Yili b d t ma'arip pen-medeniyet teshkilati noruz bayrimini,“Insaniyet gheyriy maddiy medeniyet mirasi”tizimlikige kirgüzgen. 2010-Yili 2-ayning 23-küni b d t yighinida qarar maqullinip, 3-ayning 21-küni “Xelq'ara noruz bayrimi-dunya tinchliq, medeniyet küni”dep békitken.

Féysébok qatarliq ijtima'iy alaqe wastiliride, xitay taratqusidiki bu natoghra chüshendürüsh, mes'uliyetsizlik, tarixni meqsetlik burmilash dep tenqid qilinmaqta. Tarixy menbelerdin misal we ispatlar keltürülgen mulahizilerde “Noruz Uyghur xelqining uzun tarixqa ige hem ésil örp-adet we medeniyetliri bilen tuyun'ghan eng katta bayrimi, ewladmu ‏-ewlad ezizlep kéliwatqan qutluq bayram, ejdatlirimiz uni qedimde “Yil béshi” yaki “Kün tughdi”dep atap bayram qilip kelgen.

Emelyette xitay hökümet taratqulirida noruz bayrimini Uyghur élida siyasy meqsetlirini ishqa ashurushtiki teshwiqat söpitide qollinip, buni “Milletler ittipaqliqi” dégendek ibariler bilen teriplep, hazirqi qoshmaq tughqan bolush siyasetlirige baghlap teshwiq qiliwatqanliqi melum, Uyghurlar bolsa “Xitay hökümitini, noruz bayrimining Uyghurlarghimu xas qedimi en'eniwiy milliy bayram ikenlikidek tereplirini nezerdin saqit qilishqa, hetta untuldurushqa uruniwatidu”dep tenqid qilmaqta.