Хитай - пакистан қисимлири уйғур ели чеграсида бирләшмә чарлаш башлиған

Хитай вә пакистан чегра қисимлири уйғур ели чеграсида бу һәптидин башлап бирләшмә чарлаш қилишни башлиған. Хитайдин чақидиған “хәлқ гезити” ниң пәйшәнбә күни хәвәр қилишичә, бу, икки дөләт қисимлириниң мәзкур чеграда тунҗи қетим бирләшмә чарлаш елип бериши икән.

Хәвәргә берилгән рәсимләрдин қариғанда, чарлашқа хитайниң уйғур елидә турушлуқ чегра мудапиә қисимлири билән пакистанниң чегра сақчи қисимлири қатнашқан.

Рәсимдә уларниң чарлаш башлаш мурасимини чеграниң хитай тәрәп қисмида өткүзгәнлики, буларниң икки дөләт чеграсини бирлишип чарлайдиғанлиқи көрситилгән.

Пакистан уйғур ели билән ташқорған наһийәси вә хотәнниң бир қисим районлири болуп 523 километир чегрилиниду.

Хәвәрдә бу бирләшмә чарлашниң қачанғичә давам қилидиғанлиқи, мәқсити вә конкретни қайси орунларда елип берилидиғанлиқи ениқ көрситилмигән.

Хитай пакистанниң әң чоң иқтисадий вә хәвпсизлик шерики. Хитай даирилири илгири уйғур елидә йүз бәргән бир қисим һуҗумларниң пакистанниң қәбилә районида панаһланған уйғур қораллиқ күчлири - шәрқий түркистан ислам һәрикити тәрипидин елип берилғанлиқини оттуриға қойған һәмдә пакистан билән көп қетим террорлуққа бирләшмә зәрбә бериш һәққидә келишимләрниму түзгән.

Һалбуки, бу қетимқи бирләшмә чарлашниң немини нишан қилип йолға қоюлғанлиқини ениқ шәрһләнмигән болсиму, буниң 100 дин артуқ уйғурниң хитайниң бесимидин қечип сүрийәдики “ислам дөлити” гә қетилғанлиқи оттуриға чиққан мәзгилгә тоғра кәлди.

Чаршәнбә күни америкиға җайлашқан “йеңи америка фонди җәмийити” елан қилған бир анализда нөвәттә сүрийәдики җиһадчилар арисида 114 нәпәр уйғур барлиқи, буларниң қандақтур шәрқий түркистан ислам һәрикитиниң радикаллаштуриши сәвәбидин әмәс, бәлки хитайниң уйғурларға қаратқан диний чәкләш сиясити сәвәблик у йәргә барғанлиқи көрситилгән иди.

Хитай даирилири йеқинқи йиллардин буян уйғур яш әрлириниң сақал - бурут қоюп, уйғур аяллириниң диний йосунда кийинишини чәклигән һәмдә бу хилдики кишиләрни аммиви сорунлар вә қатнаш васитилиридин тосқан.

Бу, хәлқара кишилик һоқуқ җәмийәтлириниң әйиблишигә учриған иди.