Xitay Uyghur diyaridiki paxta toqumichiliq saheside yuqiri téxnika qollinip, gherb dunyasining émbargosi üstidin ghalip kelgenlikini dawrang salghan

Xitay tetqiqatchiliri 5G we sün'iy eqil téxnikisining Uyghur diyaridiki toqumichiliq sana'itide keng kölemde ishlitilip, éksportta rékort yaritishqa yardem qilghanliqini ilgiri sürgen.

“Jenubiy xitay etigenlik pochtisi” ning 29-apréldiki xewirige qarighanda, xitay tetqiqatchiliri 5G we sün'iy eqil téxnikisining Uyghur diyarining toqumichiliq sana'itini qandaq özgertkenliki, tashqiy éksportta qandaq rékort yaratqanliqini tepsiliy bayan qilghan bir doklat élan qilghan. Doklatta, yuqiri téxnikaning Uyghur diyaridiki paxta we toqumichiliq sana'itide keng kölemde ishlitilip, amérika bashchiliqidiki gherb ellirining kishilik hoquq mesiliside xitaygha qoyghan jaza tedbirliri üstidin ghalib kélishke yardem qilghanliqi qeyt qilin'ghan.

Mezkur doklatta mundaq déyilgen: “Amérikaning xitaygha qarshi yürgüzgen bir yürüsh jaza tedbirlirige qarimay, shinjang toqumichiliq zawuti ishletken yuqiri téxnikadiki ‛inqilabiy burulush‚ tashqiy éksportta rékort yaritishqa yardem qildi. Énérgiye tennerxining töwenlishi we mehsulat süpitining ösüshi, kishilik hoquq mesilisige qoyulghan jaza üstidin ghalib keldi”.

Xitay tamozhna menbeliride körsitilishiche, Uyghur diyarning toqumichiliq éksporti ötken yili 108 milyard yüen (14 milyard 800 milyon dollar) gha yetken, yip we bashqa xam eshyalarning ishlepchiqirish miqdari 74 pirsent, kiyim-kéchek ishlepchiqirish miqdari 30 pirsent örligen. Melum bolushiche, Uyghur diyari xitaydiki paxta ishlepchiqirishining 90 pirsenttin köprekini igileydiken.

Halbuki, xitay yuqiri téxnikani qollinip paxta mehsulatlirining ékisportini yenimu ashurghanliqini ilgiri sürsimu, emma amérika bashchiliqidiki gherb dunyasining xitaygha qoyghan jaza tedbirlirining xitay iqtisadini xéli derijide halsiratqanliqi melum. Xitay tashqi ishlar ministiri wang yimu myunxén xewpsizlik yighinida, Uyghurlar uchrawatqan mejburiy emgek mesilisini ret qilip, gherbning xitaygha qoyghan jaza we émbargolirini bikar qilishni telep qilghan idi.

“Kommunizm qurbanliri xatire fondi” ning aliy tetqiqatchisi adriyan zénz yéqinda élan qilghan doklatida xitayning Uyghur diyarida mejburiy emgek siyasitini téximu keng da'iride yürgüzülüwatqanliqini, buning 2025-yilghiche dawamlishidighanliqini delil-pakitliri bilen otturigha qoyghan idi.

Amérika emgek ministirliqi “Shinjang toqumichiliq sana'itide yüz minglighan ishchi mejburiy emgekke tutulghan bolushi mumkin” likini otturigha qoyghan idi. Igilinishiche, amérika dölet mejlisining ezaliri xitayning dangliq moda kiyim-kéchek shirketlirige qarita yéngi bir jaza yürgüzüshni oylishiwatqanliqi melum.