Қазақистандики хитай баш әлчиси уйғур дияридики “тәрбийиләш мәркизи” ниң һәқиқий “маһийити” ни ақлиди

Қазақистанда турушлуқ хитай баш әлчиси җаң шяв асаслиқ чоң таратқуларниң зияритини қобул қилип, уйғур диярида нөвәттә йүргүзүлүватқан аталмиш “маарип техника тәрбийиләш мәркәзлири” гә аит елан қилиниватқан доклат вә хәвәрләргә инкас билдүргән.

Бүгүн, йәни 16-апрел күни хитайда чиқидиған “йәршари вақти” гезитигә бесилған мунасивәтлик хәвәрдин мәлум болушичә, йеқиндин буян чәтәл таратқулирида тарқалған уйғур районидики “тәрбийиләш мәркизи” гә аит учурлар һечқандақ дәлил-пакити йоқ, асассиз хәвәрләр икән. 

Хәвәрдә дейилишичә, бәзи чәтәл таратқулири мушу хил “тәрбийиләш мәркизи” дин аталмиш “қоюп берилгән” қазақ аһалиниң тутуп турулған мәзгилдә қаттиқ қийин-қистақ вә хорлуқларға учриғанлиқи һәққидә доклатларни елан қилған икән. 

Һалбуки, “йәршари вақти” гезити хәвиридә өзлириниң уйғур дияридики мәлум бир кишиниң учур бериши арқилиқ, “тәрбийиләш мәркизи” дин “қоюп берилгән” қазақларниң ялған һекайә тоқуғанлиқи һәққидә дәлил-испатқа еришкәнликини билдүргән. 

Җаң шяв асаслиқ чоң таратқуларға сөзлигән сөзидә, уйғур диярида “җаза лагери” яки “гулаг” ниң қәтий мәвҗут әмәсликини, пәқәтла кишиләрни изчил маарип вә кәспий техника билән тәрбийәләватқанлиқини илгири сүргән. 

Қазақистан даирилири өткән айда “ата юрт пидаийлири” дәп аталған, қазақларниң уйғур диярида лагерларға солинишиға қарши туруп, уларниң кишилик һоқуқлирини қоғдашни мәқсәт қилған тәшкилатиниң башлиқи серикҗан билашни нәзәрбәнд қилған иди. 

Бәзи көзәткүчиләрниң билдүрүшичә, хитай һөкүмити гәрчә юқириқидәк усуллар арқилиқ җаза лагери мәсилисини дунядин йошурушқа урунсиму, әмма йеқиндин буян иҗтимаий таратқуларда даңлиқ ахбарат васитилири тәрипидин елан қилиниватқан мунасивәтлик хәвәрләр бу мәсилиниң пакитсиз әмәсликини испатлап берәләйдикән. Хитай һөкүмити җаза лагери һәққидә аввал инкар қилиш, андин етирап қилиш, ахирида пәрдазлап көрситиш тактикисини қоллинип кәлгән иди.