Йеңи зеландийәлик уйғур граждан ризвангүл нурмуһәммәд йеңи зеландийә таратқулирида хитайниң 2017-йили тутқун қилинған иниси мәвлан нурмуһәммәдни қоюп беришини тәләп қилған. Униң 8-авғуст күни йеңи зеландийәдики «1-хәвәрләр» телевизийә қанилиниң зияритини қобул қилғанда тәкитлишичә, униң иниси 2017-йили 1-айда уйғур дияридики бир ресторанда чүшлүк тамақ йәватқанда тутқун қилинған болуп, сақчилар униң немә үчүн тутқун қилинғанлиқиға һечқандақ чүшәнчә бәрмигән.
Хәвәрдә, мәвланниң түркийәдә оқуши униң тутқун қилинишиға сәвәб болған болуши мумкинлики тәкитләнгән. Ризвангүл иниси үчүн торда имза топлаш паалийити башлиған болуп, һазирға қәдәр униңға 40 миңдин артуқ адәм имза қойған. «1-Хәвәрләр» қанилиниң қәйт қилишичә, хитайниң йеңи зеландийәдә турушлуқ әлчиханиси мәзкур қаналға бәргән баянатида, мәвлан нурмуһәммәдниң «бөлгүнчилик» билән әйиблинип кесилгәнлики, униң һазир шихәнзәдики бир түрмидә җаза муддитини өтәватқанлиқини билдүргән.
Хитай әлчиханиси «1-хәвәрләр» қанилиға қайтурған язма инкасида «силәр тилға алған шәхс бөлгүнчилик һәрикити сәвәблик 2017-йили 8-айда хитай әдлийә органлири тәрипидин 9 йиллиқ қамаққа буйрулди» дейилгән. Лекин униңда мәвлан нурмуһәммәдниң «бөлгүнчилик» қилғанлиқиға даир һечқандақ дәлил көрситилмигән. Хитай һөкүмити 2017-йили башланған чоң тутқунда уйғур сәрхиллирини өзиниң асаслиқ йоқитиш нишани қилған иди.
