Xitay hökümiti saxta tiwittér hésabatliri arqiliq Uyghurlarni “Owlimaqchi” bolghan

Yéqinda amérika tewesidiki naysos (Nisos) istixbarat shirkiti tiwéttér (Twitter) da az dégendimu 600 din köprek saxta hésabatning échilghanliqini, bu hésabatlarning mexsus Uyghur diyaridiki “Bayashatliq”, “Xatirjemlik” we “Inaq jem'iyet” heqqidiki teshwiqat uchurlirini tarqitishqa ishlitilidighanliqini bayqighan.

Birleshme agéntliq (AP) ning 25-apréldiki xewiride éytilishiche, shu küni tarqitilghan ayliq doklatta naysos shirkiti tiwittérdiki 648 saxta hésabatni teptish qilip chiqqan bolup, bular “Shinjangdiki mejburiy emgek”, “Kishilik hoquq” dégendek témilar boyiche nechche ming uchur yollighan. Shuningdek Uyghurlarning xushal-xuramliq bilen ‍ussulgha chüshkenlikidek süret we widiyolarni yollap Uyghur diyarida héchqandaq zulum mewjut emeslikini algha sürgen. Yene kélip bu uchurlar asasliqi tiwéttérdiki chet'ellik kishilerni “Idé'ologiye jehettin terbiyelesh” ni meqset qilghaniken.

Gerche doklatta bu saxta hésabatlarning arqisida kimning barliqi éniq éytilmighan bolsimu bu uchurlarning mutleq köp qismi xitayning normal xizmet waqtigha toghra kélidighan waqitlarda yollan'ghan iken. Yene kélip bu hésabatlarning köp qismi 2021-yili awghusttin kéyin échilghan bolup, bash süritige herqachan torlardiki süretler ishlitilgen. Bu saxta hésabatlar herqachan chong-chong xitay kattiwashlarning we diplomatlarning sözliridin neqil élish arqiliq özlirining éytqanlirining “Heqiqet” ikenlikini namayan qilishqa urunidiken. Mushu ehwallargha asasen kishiler bu hésabatlarning arqisidiki “Qomandan” ni xitay hökümiti, dep qarimaqtiken. Emma bu saxta hésabatlarning köp qismi tiwittér shirkitining alaqidar belgilimilirige xilapliq qilish tüpeylidin taqiwétilgeniken.

Xewerde éytilishiche, bu tunji qétimliq ehwalmu emes iken. 2021-Yili awstraliye istratégiyelik siyaset instituti élan qilghan doklatta éytilishiche ikki mingdin köprek saxta tiwéttér hésabi mexsus xitay hökümitining Uyghur diyaridiki siyasetlirini medhiyelesh üchün échilghan iken. Ular mexsus gherbke qarshi mezmundiki pikirlerni we uchurlarni yollash bilen meshghul bolghan.

25-Aprél küni “Tésla” (Tesla) shirkitining bash diréktori élan mask (Elon Musk) axbarat sahesige tiwittér shirkitini 44 milyard amérika dollirigha sétiwélish heqqide kélishim hasil qilghanliqini bildürgen. Shuning bilen birge tiwittérda yamrashqa bashlighan saxtiliq we pikir erkinlikini boghush qilmishlirigha xatime bérishke tirishidighanliqini éytqan.