Shi jinpingning üchinchi qétim xitay hakimiyitige olturushi dunyawi muhakime témisigha aylanmaqta

Xitay kompartiyesining 20-qurultiyi bashlinip, shi jinpingning üchinchi nöwet xitayning eng aliy rehbiri bolidighanliqi muqimlishiwatqan bir peytte, dunyawiy taratqularning diqqet nuqtisi xitaygha merkezleshmekte.

CNN Ning bu heqtiki obzor maqaliside körsitilishiche, shi jinpingning xitaydiki asasiy qanun we xitay kompartiyesining nizamnamisini öz xahishigha mas keltürüp özgertishi, mahiyette xitayning hakimmutleqliqning yuquri pellisige qarap méngishidiki bir muhim körsetküch bolup qalghan. Yene kélip shi jinping ötken on yil hakimiyet béshida turush jeryanida özige qarshi meydan'gha mensup, dep qaralghan ministir we nazir derijilik rehbiriy kadirdin nechche ming kishini “Chiriklik we parixorluqqa qarshi turush” bahanisida tazilap chiqqan. Emdilikte shi jinping üchinchi qétim xitayning eng aliy rehbiri bolup hakimiyet béshigha chiqish arqiliq, ichkiy jehettiki siyasiy muqimliq asasida tashqiy jehettiki kéngeymichilikni yuquri pellige chiqirishi mumkin iken. Buning bilen dunya üchün bir yéngi tehditning xirisliri barghanséri roshenleshmekte iken.

“Siyaset” gézitining 18-öktebirdiki mulahize maqaliside körsitilishiche, shi jinping bu qétimliq qurultayda sözligen sözide “Xitayning qayta qudret tépishini emelge ashurush”, “Tashqiy küchlerning aghdurmichiliqigha qet'iy qarshi turush”, “Düshmen küchlerning qol tiqishi, singip kirishi we bölgünchilikke qutritishi qatarliq herketlirini bit-chit qilip tashlash” dégenlerni alahide tekitligen. Gerche shi jinping sözide birer konkirét döletni tilgha almighan bolsimu, emma köp qisim analizchilar uning közde tutqini amérika ikenlikini texmin qilghan. Amérika hökümitining sabiq yardemchi tashqiy ishlar ministiri denniy russél (Danny Russel) bu heqte söz qilip: “Shi jinpingning bu heqtiki sözliri mahiyette u qaytidin re'islik ornigha chiqqandin kéyin qilmaqchi bolghan ishliridur. U mushu sözlerni qilish arqiliq, özining dawamliq re'is bolushining zörür ikenliki, buning üchün xitay xelqi sadaqet we qurban bérish arqiliq özini qollishi lazimliqini ishare qilghan” dégen.

Nöwette dunya axbaratlirida bu heqtiki mulahize we obzorlar köplep élan qiliniwatqan bolup, ularning mutleq köp qismida shi jinpingning resmiy halda üchinchi nöwet re'is bolup “Saylinishi”, dunya we xitay üchün oxshashla yéngi balayi-apetlerdin bisharet ikenliki algha sürülmekte.