Арташ су амбири қурулуши һәққидә түрлүк гуманлар оттуриға чиқмақта
2020.06.03
Хитай һөкүмити йиллардин буян “шинҗаңдики сәншя қурулуши” дәп махтап кәлгән арташ су амбири қурулушиниң асаслиқ дамба қурулуши бәш йиллиқ қурулуш арқилиқ йеқинда пүткән һәмдә тәкшүрүп өткүзүвелинған.
“тәңритағ тори” ниң 2-июндики хәвиридә ейтилишичә, 11 милярд сом (тәхминән 1. 7 Милярд америка доллири) мәбләғ селинған арташ су амбири қурулуши ақту наһийәсиниң косраб йезиси тәвәсидә болуп, зәрәпшан дәрясиниң баш еқимиға селинған зор қурулуш икән. Дамба теминиң егизлики 164 метирға йетидиған бу су амбири һәққидә хәвәрдә “бу су амбири кәлкүнниң алдини елиш, суғириш вә екологийәлик муһитни қоғдашта муһим рол ойнайду,” дейилгән.
Һалбуки, бу су амбириниң зәрәпшан дәрясиниң баш еқинини қақ оттуридин боғуп ясилишиға қарита муһаҗирәттики бир қисим анализчилар гуман билән қараватқанлиқи мәлум. Болупму буниң ясилишидики “кәлкүнниң алдини елип шинҗаңға бәхт яритиш” тәшвиқатини рәт қилғучилар буниңдики асаслиқ муддианиң су мәнбәсини контрол қилиш һәмдә ток чиқирип хитай өлкилирини қамдаш икәнликини алға сүрмәктә.
Америкадики мустәқил көзәткүчи илшат һәсән бу тоғрисида сөз қилип: “хитай компартийәси һечқачан уйғурларға пайдилиқ зор қурулушни қилип бақмиған. Бу қетимму улар йәнила өзлириниң истратегийәлик арзулирини чиқиш нуқтиси қилған,” деди.
Көп көрүлгән хәвәрләр
RFA
- Парижда оттуриға чиққан “шинҗаңлиқ” ларниң кимлики ашкариланди
- Җәнвәдики б д т йиғинида хитай вәкиллири йиғин мәйданини ташлап чиқип кәткән
- Тузини йәп, тузлуқини чеқиш: хитай язғучиси ваң меңниң уйғур сөйгүси қанчилик?
- Хитай өзини ақлаш үчүн “б д т 16-нөвәтлик аз санлиқлар мунбири” дә бир нәпәр уйғур аялни сәһнигә чиқарған
- Җәнвәдики б д т мунбиридә: “уйғур тәшкилатлири вәкиллири уйғур мәҗбурий әмгикигә даир һәрқандақ соалға җаваб беришкә тәйяр! ”