Teywen boghuzi mesilisi yéngidin diqqet merkizi bolmaqta

“Nyo-york waqti géziti” ning 26-iyuldiki obzor maqaliside éytilishiche, aqsaray nöwette xitay hökümitining teywen boghuzi heqqidiki bayanatliri we munasiwetlik herketliridin özlirining bekmu endishe qiliwatqanliqini bildürgen. Bolupmu xitay hökümitining teywenni “Birlikke keltürüsh” namida qoralliq ishghal qilish heqqidiki bayanatliri bu mesilining ikki terep otturisidiki köpligen achquchluq mesililerge bérip taqilidighanliqidin bisharet bermekte iken.

Maqalide éytilishiche, amérika awam palatasining re'isi nensiy pélosi xanim yéqinda teywen'ge ziyaretke baridighan bolup, aqsaraydiki bir qisim emeldarlar uni bu seperdin yaltaytishqa tirishmaqta iken. Xitay terep bolsa bu seperge qet'iy qarshiliq körsitip, buning bedili éghir bolidighanliqini pesh qilmaqtiken. Bolupmu bu qétimqi ziyaret xitay re'isi shi jinping bu yil küzde échilidighan 20-qurultayda yene bir qétim re'islik ornigha chiqishqa tirishidighan waqitqa toghra kélidighanliqi üchün, shi jinping özining küch-quwwitini we qudritini namayen qilish üchün bolsimu amérika hökümitige qarshi bezi herketlerde bolushi mumkin, dep qaralmaqtiken.

Amérika tashqiy ishlar ministirliqining sabiq yardemchi ministiri susan shirk (Susan L. Shirk) Bu heqte söz qilip: “Eger shi jinping bu ziyaretni özi üchün haqaret, dep hés qilsa bezi aldiraqsanliq qilmishlirini körülmeydu, dégili bolmaydu” dégen. Emma bezi analizchilar xitay hökümitining ichkiy we tashqiy jehette köpligen “Toqunaq mesililer” ge bend bolup qéliwatqanda, unche aldirap urushqa ötelmeydighanliqini alahide tekitlimekte iken. Roytérs agéntliqining 25-iyuldiki xewiride éytilishiche, xitay tashqiy ishlar ministiri wang yi shu küni alahide söz qilip: “Jenubiy xitay déngizi chong döletlerning urush qilidighan meydani emes. Bu rayondiki mesililerni shu jaydiki döletler özliri hel qilishi kérek,” dégen.

Melum bolushiche, amérika hökümiti izchil teywen boghuzini xelq'araliq erkin déngiz boshluqi, dep qarap kelgenliktin amérika herbiy we soda paraxotlirining bu boghuzdin erkin kézip ötüshini qanunluq dep qarap kelgen iken. Emma xitay hökümti teywenni özining téritoriyesi dep qaraydighan bolup, amérika paraxotlirining teywen boghuzidin kézip ötüshini xitay téritoriyesidin késip ötkenlikke barawer, dep buninggha qarshiliq körsetmekte iken.