Хитай даирилири тарим дәрясиниң төвән еқини районини көкәртишни күчәйтмәктә

Хитай даирилири йеқинқи йиллардин буян тарим дәряси вадисини “универсал түзәш пилани” ни ишқа ашурушқа киришкән болуп, буниңда асаслиқи тарим дәрясиниң төвән еқини райониниң муһитини яхшилаш вә бу җайларға су йәткүзүш қатарлиқлар мәқсәт қилинидикән. Йеқинда әнә шу пилан бойичә тарим дәрясиға башқа дәря еқинлиридин топланған суларни қоюп бериш арқилиқ дәряниң сүйини көпәйтиш вә еқинини тезлитиш усули қоллинилған. “шинҗаң гезити” ниң бу һәқтики мақалисидә 2000 километир узунлуқтики әң чоң ички қуруқлуқ дәряси-тарим дәрясиниң 1950-йиллардин буян юқири, оттура еқинлирида суниң зиядә көп ишлитилиши нәтиҗисидә, дәряниң төвән еқини райониға су баралмайдиған әһвал көрүлүп, дәряниң төвән еқининиң 300 километир қисми қуруп кәткәнлики вә көплигән тармақ еқинларниңму охшашла қуруп кәткәнлики етирап қилинған.

Учурлардин мәлум болушичә, тарим дәрясиниң юқири еқини райони, йәни арал қатарлиқ районларни мәркәз қилип, 1950-йиллардин етибарән ишләпчиқириш қурулуш армийисиниң 1-дивизийәсиниң 16 полки, корлани асас қилип, 2-дивизийәниң 14 полки дәряниң оттура вә төвән еқинлири районини контрол қилған иди. 

Хәвәрләрдин мәлум болушичә, хитай мәркизи һөкүмити уйғур дияридики су қурулуши вә көкәртиш ишлириға әһмийәт беришкә башлиған болуп, буниң үчүн зор көләмдә мәбләғ аҗратқан, һәтта хитай мутәхәссислири тибәт егизликидики ярлузаңбу дәрясиниң сүйини тәклимаканға башлап, кәлгүсидә бу районға зор санда аһалә орунлаштуруш лайиһилирини оттуриға қойған иди.