Шаяр наһийәси бу йил уйғур яшлирини кәң көләмлик йөткәшни ишқа ашурмақчи

Мухбиримиз әркин
2019-02-27

Хитай һөкүмитиниң "йеза ешинча әмгәк күчлирини йөткәп ишқа орунлаштуруш" намидики уйғур яшлирини йөткәш пилани бу йил давамлиқ кеңәйтилип, уйғур райониниң җәнубидики һәр қайси наһийәләрдә җиддий иҗра қилинмақта.

Шаяр наһийәлик һөкүмәт даирилириниң елан қилишичә, мәзкур наһийәниң бу йиллиқ пилани "йөткәп ишқа орунлаштуруш" ни 15 миң адәм қетимға йәткүзүш икән. Хитай һөкүмити хотән, қәшқәр, ақсу, қизилсу қатарлиқ уйғурлар көп санлиқни игиләйдиған районлардики яш йеза нопусини "ешинча әмгәк күчи" намида хитайниң ички өлкилиригә яки шималдики санаәт базилириға йөткәшниң уйғур диярида мәңгүлүк әминлик бәрпа қилиштики бир хил истратегийәлик орунлаштуруш икәнликини илгири сүрүп кәлгән.

Уйғур кишилик һоқуқ тәшкилатлири мәзкур пилан уйғурларниң иҗтимаий җәмийәт қурулмисиға бузғунчилиқ қилидиғанлиқини илгири сүрүп, уни тохтитишни тәләп қилған болсиму, лекин хитай һөкүмити мәзкур пиланни давамлиқ иҗра қилип кәлмәктә. Хитай даирилириниң омуми пилани 2019‏-йили уйғур аптоном райони бойичә йөткәп ишқа орунлаштурушни 2 милйон 700 миң адәм қетимға йәткүзүш икән.

Мәлум болушичә, шаяр наһийәси бу йил 2‏-ай киргәндин бери 4000 йеза әмгәк күчини йөткәп ишқа орунлаштурушқа тәйяр қилған вә йеқинқи бирқанчә һәптә ичидә 600 яшни йөткәшни ишқа ашурған. Лекин уларниң қайси өлкә вә санаәт базисиға йөткәлгәнлики мәлум әмәс. Йәрлик даириләрниң радийомизға ашкарилишичә, нөвәттә хитай даирилири йиғивелиш лагерлиридики "ипадиси яхши" дәп қаралған уйғур, қазақ тутқунлирини лагер әтрапидики карханиларға һәқсиз ишләшкә йөткимәктә икән.

Хитай һөкүмити 2016‏-йилниң ахирлиридин башлап ичкири хитай өлкилиридики нурғун пахта-тоқумичилиқ вә кийим-кечәк карханилирини уйғур дияридики һәрқайси наһийәләргә йөткәп чиққан. Көзәткүчиләрниң илгири сүрүшичә, "келивей кийим-кечәк чәклик ширкити" ниң шаярдики нурбағ йезисида қурған завути әнә шундақ карханиларниң бири икән.