Diplomat zhurnili: “Dunya tyen'enmén meydanidiki qirghinchiliqtin sawaq almidi”

Teywen parlaménti kishilik hoquq komitétining bash katipi, 1989-yilidiki tyen'enmén oqughuchilar herikitining rehberliridin örkesh dölet bilen dunya Uyghur qurultiyining en'gliyede turushluq wekili rehime mexmut 4-‍iyun “Diplomat” zhurnilida maqale élan qilip, dunyaning tyen'enmén qirghinchiliqidin sawaq almighanliqi, buningdin 33 yil burun yüz bergen bu weqening dunyawi mustebitlik üchün bir burulush nuqtisi bolup qalghanliqini bildürgen. Maqalide éytilishiche, xitay hökümitining 1989-yili 4-iyun küni herbiy tankilirini ishqa sélip, öz puqralirini basturushi Uyghurlarning “Medeniyet zor inqilabi” din kéyinki kélechikige bolghan démokratik ‍ümidlirinimu yoqqa chiqarghan.

‍Örkesh dölet bilen rehime mexmut “Dunya tyen'enmén meydanidiki qirghinchiliqtin sawaq almidi” mawzuluq maqaliside, deslepki waqitta gherb dunyasi xitaygha jaza yürgüzüp, qirghinchiliqni eyibligen bolsimu, biraq ishikni échish arzusi uzun ötmeyla iqtisadiy, diplomatik yarishishini keltürüp chiqarghan'ghanliqi, bu, gherbning yaxshichaq bolush xitaygha tesir körsitip, uning kishilik hoquq xatirisi we erkinlikni algha süridu, dégen xata nezeriyening türtkiside élip bérilghanliqini bildürgen.

Maqalide mundaq déyilidu: “Uyghurlar tyen'enmén meydanidiki qirghinchiliqtin kéyinki kontrolsiz basturushning eng éghir ziyankeshlikige uchrighuchilarning biri. Xelqimiz nechche on yillardin béri dölet zorawanliqigha uchrap kelgen bolsimu, biz hazir duch kelgen irqiy qirghinchiliqni aldin körelmiduq.”

Maqalide yene buninggha qarimay, xelq'ara jem'iyetning emeliy tedbir qollanmighanliqi, démokratik döletlerning xitay bilen yenila küchlük soda alaqisi barliqi, xelq'ara shirketler Uyghur mejburiy emgikining teminlesh zenjirining zeherlishige qarshi turushni ret qilghanliqini bildürüp: “Qarighanda dunya tyen'enmén meydanidiki qirghinchiliqtin sawaq ‍almighandek qilidu. Eksiche, dunya uxlap yatqanda xitay mustebitliki yamrap, tyen'enmén qirghinchiliqini xatiriligüdek yermu azlap kétiwatidu” dep körsetken.