Awstraliye bixetelik endishisi seweblik tik-tokni hökümet orunlirida ishlitishni chekligen

Awstraliye yéqinda xitayning dangliq ijtima'iy alaqe supisi tik-tokni hökümet orunlirida ishlitishni chekligen. Buning bilen awstraliye amérikadin kéyin xitayning mezkur ijtima'iy alaqe supisini bixeterlik sewebidin hökümet orunlirida ishlitishni chekligen döletlerning biri bolup qaldi. Tik-tok amérika dölet mejlisining yéqinda ötküzgen bir qétimliq guwahliq yighinida, ‍uyghur irqiy qirghinchiliqigha a'it uchurlarni cheklesh bilenmu eyiblen'gen idi. Roytérs agéntliqining bildürüshiche, bu cheklime xitayning béyjingni baza qilghan “Bayté dens” (Zijie Tiaodong) namliq shirkitige qarashliq tik-tokni abuntlarning shexsiy uchurini yighip, siyasiy meqsette ishlitishsh üchün paydilinishi mumkin, digen endishining küchiyiwatqanliqini körsitidiken.

Xewerlerde, awstraliyening bu qarari bash ministér antoniy albaniz xitay bilen munasiwitini yumshitishqa tirishiwatqan bir waqitta, ular otturisidiki diplomatik sürkülüshni téximu kücheytishi mumkinliki qeyt qilinmaqta. “Awstraliye xewerliri” torining 16-april bildürüshiche, xitayning sabiq diplomati wiktor gaw, awstraliye hökümitining tik-tokni cheklishini “Irqichiliq” bilen eyibligen.

Wiktor gaw ilgiri köp qétim xelq'ara taratqularda xitayning Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq qilghanliqini ret qilip, uning “Shinjang siyasiti” ni aqlash bilen diqqet qozghighan idi. Wiktor gaw awstraliyediki bir téléwiziye qanilining ziyaritini qobul qilghanda, hökümetke xitayning nupusi bilen tehdit salghan. U hökümetni “Siler bir milyard 400 milyon xelq bilen düshmenlishishni xalimaysiler” dep körsetken. Uning qarishiche, awstraliye hökümiti xitaygha “Teng-barawer mu'amile qilishi kérek” iken.

Buning aldida awstraliye maliye ministiri ketiy galagér, bu qarar dölet xewpsizlik organlirining uchuri we tewsiyesige asasen chiqirilghanliqi, uning hökümetke a'‍it üskünilerde ishlitilishi cheklen'genlikini éytqan. Melum bolushiche, tik-tokning toplighan zor shexsiy uchuri we “Bayté dens” ning xitay hökümiti bilen bolghan alaqisi hökümetlerde xitay tik-tokni puqralirigha qarita jasusluq qorali süpitide ishlitishi mumkin, dégen endishe qozghighan idi.