“Tik-tok” ning Uyghurlarni nishan qiliwatqanliqi ashkara bolmaqta
2023.05.02
Bash shirkiti xitaydiki “Bayti dans” (ByteDance) shirkiti bashqurup kéliwatqan “Tik-tok” we uning xitaydiki wariyanti “Doyin” (Douyin)ning bir qisim “Nazuk atalghular tizimliki” boyiche ish körüwatqanliqi, buningda Uyghurlargha a'it söz-ibarilerning muhim nishan boluwatqanliqi ashkara bolushqa bashlighan.
“Forbés” torining 1-maydiki obzor maqaliside éytilishiche, “Bayti dans” shirkitining bash shirkiti tüzüp chiqqan “Men'iy qilin'ghan sözler” tizimlikide “Uyghur qirghinchiliqi”, “Uyghurlarning xitaylar bilen toylishishi”, “Amérika prézidénti donald tramp”, “Doyindiki shinjang widiyoliri”, “Xongkong we teywenning musteqilliqi” dégendek sözler orun alghan.
“Tik-tok” shirkitining bayanatchisi jami fawazza (Jamie Favazza) bu heqte toxtilip: “Forbés shirkiti tekitligen bu ehwallar toluq bolmighan, shuningdek alliqachan waqti ötüp ketken uchurlar bolushi mumkin” dégen. Emma u néme üchün bu sözlerning “Tik-tok” tin orun alghanliqi heqqidiki so'algha qarita: “Men bu sözler heqqide qarisigha tesewwur qilsam bolmaydu” dep turuwalghan. Bu sahe bilen yaxshi tonushluqi bolghan mutexessisler “Forbés” torigha söz qilip, “Doyinda mewjut bolghan cheklimilerning tik-tokta bikar qilinidighanliqigha héchkimmu hödde qilalmaydu” dégen.
“Forbés” tori “Uyghur qirghinchiliqining bir muhim mezmuni” dep qariliwatqan Uyghur qiz-chokanlirining mejburiy yosunda xitaylar bilen toylishishi heqqidiki uchurlarni izdep baqqanda, doyin bu heqtiki toy widiyolirini körsitip bergen. Tik-tok bolsa bu xil toylishishning bextiyarliq keypiyatida tebriklinishi heqqidiki teshwiqat widiyolirini chiqirip bergen. Tik-tok shirkitining mushu xildiki xitay kompartiyesining teshwiqat qorali bolush hemde shexslerning xususiy uchurlirini xitay hökümitige teminlep bérishtek qilmishliri tüpeylidin amérika hökümiti izchil bu epni men'i qilishni tekitlep kéliwatqanliqi melum.