“Ottawa puqraliri” géziti: “Awazini chiqiralmaydighan Uyghur baliliri üchün sözlishimiz kérek”

Kanada'iki ottawa uniwérsitéti ammiwi we xelq'ara mesililer inistitutining aliy derijilik tetqiqatchisi margarét mikkuyayig jonston “Ottawa puqraliri” gézitide maqale élan qilip, kanadaliqlarni xitayning “Yitimlar yesliliri” we “Yataqliq mektepliri” diki Uyghur baliliri üchün sözleshke chaqirghan. Uning körsitishiche, kanadaliqlargha nisbeten yer sharining u teripidiki Uyghurlar uchrawatqan qiyinchiliqni hel qilish mumkindek körünmisimu, biraq “Kanadaliqlar we kanada hökümiti Uyghurlar hem Uyghur balilirining nachar weziyitini köpchilikning nezeride tutup turushi” …, “Choqum awazini yetküzelmeydighan Uyghur baliliri üchün sözlishi kérek” iken.

Margarét mikkuyayig jonston “Xitayda Uyghur balilirigha boluwatqan ishlar peshkeshlik” mawzuliq maqaliside, qachan Uyghurlarning teqdiri tilgha élinsa, béyjingning kanadadiki yataqliq mektepler mesilisini tilgha alidighanliqini eskertip: “Biraq biz del yerlik xelqlerge qilin'ghan adaletsizlikni bilgenlikimiz ‍üchün, biz hazir xitayda boluwatqan ishlardin chöchüp kettiq,” dégen.

U nöwette dunyadiki köpchilik kishiler Uyghurlarning irqiy qirghinchiliqqa uchrighanliqini anglighan bolsimu, biraq buning balilargha bolghan tesiri toghrisida bilin'genlerning intayin az ikenliki, bu mezkur krizisning eng qorqunuchluq tereplirining biri ikenlikini bildürgen.

Margarét mikkuyayig jonstonning istatistikiliq melumatlardin neqil keltürüshiche, xitay hökümiti 2017-yildin bashlap Uyghur élida yéngi yataqliq mekteplerni sélip, 2019-yilning axirlirigha qeder 880 ming balini bu “Mektepler” ge orunlashturghan iken. U, shübhisizki, hazir bu sanning bir milyondin éship ketkenlikini, chünki mölcherlerge qarighanda, Uyghur toluqsiz ottura mektipidiki balilarning köpinchisining bu balilar terbiyelesh lagérida ikenlikini bildürgen. Uning éytishiche, bu balilar ghayet zor psixologiyelik ziyan'gha uchrawatqan bolup, bu mekteplerdiki nazaret téxnikisi, minge yuyush terbiyesi ularda qorqunch we yoshurun zéhni qalaymiqanchiliq peyda qilidiken.