Xitay Uyghur élini öz ichige alghan rayonlarda istratégiyelik minéral qézilma bayliqlirigha meblegh sélishni kücheytken

Xitay amérika bilen bolghan soda urushi keskinleshken peytte, Uyghur élini öz ichige alghan rayonlarda istratégiyelik minéral qézilma bayliqlirigha meblegh sélishni kücheytmektiken. “Maliye waqti” gézitining 19-mart bergen xewiride, 2024-yili, xitayning Uyghur éli qatarliq bayliq menbesi mol rayonlirini öz ichige alghan 34 ölke derijilik hökümitining, minéral qézilma bayliq menbelirini qézishqa qoshumche yardem bérishini kücheytkenliki we minéral bayliqlirini qézishni kéngeytkenlikini, uning 2025-yili Uyghur rayonining özidila minéral qézilma bayliqlirini qidirip tekshürüshke 650 milyon yüen ajratqanliqini bildürgen. “Maliye waqti” gézitining qeyt qilishiche, xitayning bu yil Uyghur rayonida minéral bayliqlarni qidirip tekshürüshke ajratqan puli 2023-yilidiki 150 milyon yüendin köp artip ketken.

Xewerde, bu yil xitay da'irilirining rayondiki minéral kan bayliqlirini échish hoquqini ötküzüp bérishi shiddetlik kéngiyip, rékort yaratqanliqi bildürülmekte. “Maliye waqti” gézitining bu xewiri xitay da'irilirining 18-mart aqsuda Uyghur rayonidiki kömür, nikél, altun mis, litiy, kaliy  qatarliq 171 kan türining qézish hoquqini sétishqa chiqirishining arqisidin élan qilin'ghan. Xitay “Iqtisad” gézitining 19-mart bergen xewiride, 2025-yili Uyghur rayonidiki ministirliq we ölke derijilik 200 din artuq kan türining échish hoquqi ötünüp bérilidighanliqi bildürülgen. Xitay taratqulirida bu kanlarning altay, qobuqsar, ghulja, aqsu, cherchen, chaqiliq, qumul, xoten qatarliq jaylarda ikenliki körsitilgen. “Maliye waqti” gézitining qeyt qilishiche, hazir dunyaning istratégiyelik minéral maddilirini kontrol qilish amérika-xitay arisidiki yarqin mesile bolup, nöwette xitay dunyadiki 44 xil halqiliq minéral maddining 30 xilining eng chong ishlepchiqarghuchisi iken. Halbuki, pirézidént trampning bu yil 1-ayda qayta wezipige olturghandin kéyin, uning dölet ichide, shuningdek grélandiye, ukra'ina, kon'go qatarliq döletlerde kan échishni muhim orun'gha qoyup, béyjingning bu sahediki monopolluq ornini ajizlitishqa kirishishi, bu riqabetni téximu keskinleshtürgenliki qeyt qilinmaqta.