Хәлқарада уйғурлар үчүн әмәлий һәрикәткә өтүш чақириқлири күчәйди

Бирләшкән дөләтләр тәшкилати кишилик һоқуқ алий комиссари мишел бачелит ишханиси узундин буян күтүлгән доклатни елан қилип “хитай һөкүмитиниң уйғур вә башқа мусулманларға йүргүзүватқан вәһшийликлириниң инсанийәткә қарши җинайәт шәкилләндүрүши мумкин” дәп йәкүн чиқарғандин кейин хәлқарада һәрикәткә өтүш чақириқлири күчәйди.

Нурғун хәлқаралиқ кишилик һоқуқ органлири чақириқлирида бирләшкән дөләтләр тәшкилатини шундақла америка қатарлиқ ғәрб демократик дөләтлирини әмәлий һәрикәткә өтүшкә дәвәт қилди.

Америкадики коммунизмниң зиянкәшликигә учриғучиларни хатириләш фонди (Victims Of Communism Memorial Foundation), кишилик һоқуқни көзитиш тәшкилати вә хәлқара кәчүрүм тәшкилати, әркинлик сарийи қатарлиқ органлар тивиттерда елан қилған баянатлирида бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң вә әркин демократик дуняниң әмди һәрикәткә өтүши, районға мустәқил тәкшүргүчиләрни әвәтиши, хитай һөкүмитини җазалиши керәкликини билдүрүшкән.

Доклат елан қилинғандин кейин 20 дөләттә турушлуқ 60 уйғур тәшкилати бирликтә ортақ баянат елан қилип хәлқара җәмийәтни җүмлидин һәрқайси һөкүмәтләр, көп тәрәплик органлар вә хәлқаралиқ ширкәтләрни һәрикәткә өтүшкә чақирған. Дуня уйғур қурултийи тор бетидә елан қилинған бу чақириқта мунулар дейилгән:

“б д т ниң бу доклати интайин муһим. У әза дөләтләр, б д т органлири вә дуня сода саһәсиниң әмәлий вә үнүмлүк һәрикәт қилишиға йол ачиду”.

Дуня уйғур қурултай рәиси долқун әйса болса баянаттики сөзидә “җавабкарлиққа тартиш әмди башлиниши лазим” дегән.

Америкадики нопузлуқ кишилик һоқуқ оргини “әркинлик сарийи” болса тивиттерда елан қилған чақириқида б д т кишилик һоқуқ алий комиссариятиниң ахири уйғурларға қилиниватқан зулумни бекиткәнликини қарши алған вә мундақ дәп тәкитлигән: “әркинлик сарийи интайин ениқ бу пакитларниң ирқий қирғинчилиқ вә инсанийәткә қарши туруш җинайити тәшкил қилидиғанлиқиға ишиниду. Һәрқайси һөкүмәтләр бу җинайәтләрни садир қиливатқан вә униңдин нәпкә еришкәнләрни җавабкарлиққа тартиш үчүн мас қәдәмдә тиришчанлиқ көрситип, уйғур районида ишләпчиқирилған мәһсулатларға қаратмилиқи болған җазалаш вә чәкләш тәдбирлирини елиши керәк”.