Shi jinpingning moskwa ziyariti dunya miqyasida küchlük ghulghula qozghimaqta

Xitay kompartiyesining bash sékritari shi jinping 20-mart küni rusiye prézidénti wiladimir putin bilen uchrashqandin kéyin, ikki dölet munasiwiti heqqidiki muhakimiler herqaysi axbarat wastiliridin keng yer aldi. Bolupmu bu qétimqi ziyaret rusiyening ukra'inagha tajawuz qilghanliqining bir yilliq xatirisi we xelq'ara jinayi ishlar sotining wiladimir putinni urush jinayiti bilen eyiblep tutush buyruqi élan qilishigha toghra kelgenliktin, buning tesiri chong boldi.

CNN Ning bu heqtiki xewiride éytilishiche, ukra'ina urushi mesilisi ikki terepning tunji kündiki söhbitide muhim téma bolghan. Bu qétimqi uchrishishta shi jinping we putin birnechche qétim qarshi terepni “Qedirdan dostum” dep atighan. Shuningdek ikki terep otturisidiki “Dostluq we hemkarliq” ning téximu zoriyidighanliqini tekitligen. Uchrishishtin kéyin putin resmiy halda shi jinpingni medhiyelep: “Biz xitay terep otturigha qoyghan ukra'ina mesilisini hel qilish charisige hörmet qilimiz. Shuning bilen birge xitayning iqtisadni tereqqi qildurush we döletni qudret tapquzush tirishchanliqigha hewisimiz kéliwatqanliqini bildürimiz” dégen. Shi jinping bolsa buninggha jawaben: “Qedirdan dostum putinning rehberlikide rusiye awatliqning yéngi pellisige qarap méngiwatidu. Shunga kéler yilliq saylamda rusiye xelqi uni qaytidin prézidéntliqqa saylishi mumkin” dégen.

Emma amérika tashqi ishlar ministiri antoni bilinkén ependi bu heqte muxbirlargha söz qilip: “Shi jinpingning del xelq'ara jinayi ishlar soti putinni tutush heqqide buyruq élan qilghan mezgilde moskwagha ziyaretke kélishi mahiyette uning neziride rusiyening ukra'inagha tajawuz qilishini qilchilikmu eyiblimeydighanliqini bildüridu” dégen. Shuningdek shi jinpingning mushundaq zor urush jinayitini eyibleshning ornigha ular bilen bu qeder apaq-chapaq bolushini emeliyette “Rusiyening mushu xil jinayetni dawamliq sadir qilishigha chapan yépishtin bashqa nerse emes” dep körsetken. U bu sözlerni 20-mart küni amérika tashqiy ishlar ministirliqining kishilik hoquq mesililiri bahalash témisidiki 2022-yilliq doklatni élan qilish yighinida sözligen. Doklattimu rusiyening ukra'inagha tajawuz qilishi keskin tenqidlen'gen.

Xitay hökümiti özlirining izchil ukra'inada tinchliq ornitish arzusida ikenlikini, shu sewebtin özlirining barliq charilarni ishqa sélip tinchliq üchün kürishiwatqanliqini tekitlep kéliwatqanliqi melum. Emma xelq'ara jem'iyet xitayning bu bayanatliridin izchil gumanliniwatqan bolup, téxi yéqinda amérika bashchiliqidiki gherb dunyasi xitayning rusiyege zor türkümdiki éghir tiptiki qirghuchi qorallarni sétip bergenlikini eyibligen idi.