Xitay da'iriliri arxé'ologiyelik qézilmilar bilen tarixni birleshtürüshni tekitlimekte
2023.12.28
Xitay da'iriliri chégra rayonlarda arxé'ologiyelik qézilmilarning yardimi arqiliq “Jungxu'a milliti ortaq gewdisi”, “Milletlerning bir gewdilishishi” ni ilgiri sürüshni telep qilghan.
Xitay xewerler tori 28-dékabir küni tarqatqan xewerdin qarighanda, yéqinda xitay arxé'ologiye jem'iyiti, xitay ijtima'iy penler akadémiyesi arxé'ologiye instituti, qatarliq orunlar birliship béyjingda mexsus “Chégra rayon arxé'ologiye ilimi ilmiy muhakime yighini” achqan. Yighinda, chégra rayonlarning tarixi we medeniyitining xitay medeniyitining muhim terkibiy qismi ikenliki tekitlinish bilen birge, arxé'ologiyeni qandaq qilghanda siyasetke maslashturup, xitay hökümiti teshebbus qiliwatqan tarix we medeniyet éngi berpa qilghili bolidighanliqi heqqide körsetme bérilgen.
Bolupmu ular hazirghiche chégra rayonda qéziwélin'ghan arxé'ologiyelik qézilmilarning “Xitayning köp xil we bir gewdileshtürülgen endizisining shekillinishini muhim pakit bilen teminleydighanliqi, jungxu'a milletliri arisidiki almashturush we birlishishning shahiti ikenliki” ni tekitlep mundaq dégen:
“Chégra rayon arxé'ologliri yéngi dewr hawale qilghan yéngi medeniyet burchini baturluq bilen zimmisige élishi, chégra rayon arxé'ologiyesining alahidiliki we muhimliqini toluq chüshinishi kérek... Arxé'ologiye bilen tarixni birleshtürüshni asas qilip, bu jehettiki boshluqni toldurup, chégra rayon arxé'ologiyesining jungxu'a milliti jem'iyiti éngini shekillendürüsh we chégra rayonlarning medeniyet qurulushini ilgiri sürüshtiki aktip rolini toluq jari qildurush kérek.”
Uningda yene munular déyilgen:
“Tarixi pakitlarni, arxé'ologiyelik jisimlar we medeniyet yadikarliqlirini qézip we ünümlük ishlitip, milletlerning tarixqa bolghan toghra köz qarishini, toghra bolghan dölet, millet we medeniyet qarishi turghuzushi kérek.”
Xitay hökümiti yéqinqi yillardin buyan Uyghur diyaridiki arxé'ologiyelik tépilmilarni özlirining siyasiy teshwiqatlirigha tetbiqlash herikitini kücheytkenidi. Buning bilen teng xitay axbaratlirida türlük arxé'ologiyelik qézilmilarning tépilghanliqigha a'it xewerlermu köpeygen. Bu xewerlerde qéziwélin'ghan yadikarliqlarning “Shinjang ezeldin xitayning bir qismi bolup kelgenliki” ning delili ikenliki ilgiri sürülgen tekitlen'gen.