Хитай иқтисадиниң өсүштин тохтиғанлиқи зор диққәт қозғиди

Әнглийәниң лондон шәһиридики “капитал иқтисадий” мәслиһәтчилик ширкити йеқинда елан қилған мәхсус доклатта көрситилишичә, хитайниң иқтисадий җәһәттики өсүши ши җинпиң дәвридә рәсмий тохтап қелишқа өткән болуп, бу һал нөвәттики сиясий вә иҗтимаий реаллиқниң бесими түпәйлидин йеқин кәлгүсидә техиму еғирлишиши мумкин икән. Доклатта ениқ қилип: “нөвәттики пул-муамилә дунясиниң иқтисадий касатчилиқ мәзгилидики өсүш әһвалиға зиядә зеһин қоюши түпәйлидин дуняниң диққити хитай иқтисадиниң төвәнләш йүзлинишини көрүштин мәһрум қеливатиду. Бу кәлгүси дуня үчүн әмәлийәттә техиму зор қиммәткә игә бир һадисә иди” дәп көрситилиду.

“форбес” (Forbes) торида елан қилинған бу һәқтики обзорда доклатта ейтилишичә, хитайниң полат ишләпчиқиришидики чекиниш аллиқачан алтә пирсәнткә йеқинлап қалған. Дунядики әң чоң полат ишләпчиқарғучи болған хитайда көрүлгән бу өзгириш ениқла дуня полат ишләпчиқириш саһәсигә зор тәсир көрситидикән. Шуниң билән биргә сентәбир ейида җәнубий корейәниң америка тәвәсигә қаритилған експорт зор дәриҗидә ашқан болуп, уларниң хитайға қилған експорти зор дәриҗидә төвәнлигән. Доклатта бу әһвал тәһлил қилинип: “бу бәлким дуня базириниң хитай мәһсулатлириға болған тәлипидә төвәнләш йүзлиниши барлиққа келиватқанлиқиниң бешарити болуши мумкин” дейилиду.

Доклатта хитай иқтисадиниң һәрқайси бөләклири тәпсилий тәһлил қилиниш билән биргә хитайдики парчә сетиш вә истемал саһәсиниң авғуст ейида еғир дәриҗидә чекиниши һәмдә буниңдин кейин буниң техиму еғирлишиши мумкинлики, хитайдики миллий ишләпчиқириш омумий қиммити (GDP) ниң өсүшидә хитай һөкүмити тәкитләватқан бәш йерим пирсәнтлик нишанниң әмәлгә ешишидики көплигән тосқунлуқлар баян қилиниду. Апторлар мушу хил санлиқ мәлуматлар арқилиқ “башқичә қилип ейтқанда, ши җинпиң дәвридә хитай иқтисадиниң өсүши нөлгә чүшүп қалди, дейиш мумкин. Бу һечқандақ бир дөләт рәһбири көрүшни халимайдиған ‛мувәппәқийәт‚тур” дәйду.