Bügünki xitay éghir pul kasatliqi qaynimigha kirip qalghan

Xitay iqtisadining chékinishi, xitay puqralirining istémal sewiyesining töwenlishi netijiside, xitay nöwette éghir derijidiki pul kasatliqi, yeni pul qisliqi (deflation) qiyinchiliqigha pétip qalghan.

Yawropadiki nopuzluq iqtisadiy analiz tor béti bolghan “Gé'o-siyasiy axbarat sistémisi” (GIS) tori 27-yanwar élan qilghan bir doklatta, xitayning hazir omumyüzlük halda pul kasatliqi qaynimigha kirip qalghanliqi, xitaydiki 65 pirsent ahalining turmush kirimining ottura sewiyedin töwen ikenliki, hökümetning istémalni janlandurush tedbirlirining kargha kelmigenliki otturigha qoyulghan.

Doklatta déyilishiche, yéqinqi yillarda xitayning mal éksporti töwenlepla qalmay, dölet ichidiki istémal küchi, yeni puqralarning mal sétiwélish küchi töwenlep ketken, sana'et mallirining bahasimu chüshüp ketken, buning bilen xitayda uda 6 qétim pul kasatliqi kélip chiqqan. Xitay hökümiti pul-mu'amile siyasitini boshitish tedbirliri qollan'ghan bolsimu, ünüm bermigen.

Doklatta yene, xitayning sabiq bash ministiri li kéchiyangning 2020-yil qilghan sözi neqil élin'ghan bolup, xitayda 600 milyon ahalining ayliq kirimining 1000 yüendin töwen ikenliki, xitay istatistika idarisiningmu buni inkar qilmighanliqi, bu sanliq melumatning xitaydiki asasliq iqtisadiy weziyetni eks ettüridighanliqi bildürülgen. Kowid wabasidin kéyin xitay iqtisadining biraqla töwenlishi netijiside, xitaydiki nurghun shirket-zawutlar taqalghan, adem qisqartqan yaki ish heqqini töwenletken. Emma xitay kompartiyesining bash sékrétari shi jinpingning “Xitay hékayisini yaxshi sözlesh” pirinsipigha asasen, hökümet doklatlirida 2023-yil 600 milyondin köp xitay ahalisining otturiche ayliq kirimining 3500 yüen'ge yétip qalghanliqi teshwiq qilin'ghan, buninggha qarshi pikirde bolghan iqtisadshunaslarning awazi jimiqturulghan.

Doklatta körsitilishiche, xitayning 70 pirsent bayliqi öy-mülük bazirigha merkezleshken bolup, eger öy-mülük kirizisi dawamlashsa, istémalchilar we karxanilarning ishenchi téximu töwenleydiken, pul kasatliqi téximu éghirlishidiken.