Xitay iqtisadining chékinishi qeyerde toxtaydu?
2022.08.09
Xitay iqtisadining “Heriketlendürgüch matori” dep qariliwatqan öy-mülük baziri 1990-yillardin bashlap partlash xaraktérlik tereqqiyatqa ötken bolup, xitayning xususiylar igidarchiliqidiki soda pa'aliyetlirini meylige qoyuwétish siyasiti buninggha daghdam yol échip bergen idi. Shuning bilen bu tür xitaydiki payda élish eng asan emelge ashidighan sodigha aylinip qélip, tézla nechche yüz milyard amérika dolliriliq kapital jughlanmisi hasil qilghan. Emma yéqinqi mezgillerde bu sahening axiriqi hésapta gumran bolushqa yüzliniwatqanliqi köp tereplime ehwallardin ayding bolmaqta iken.
“Blumbérg xewerliri” ning 8-awghusttiki mulahize maqaliside körsitilishiche, xitaydiki öy-mülük sodisi “Ot ketken ormanliq” tek yalqunjighanda, gherb dunyasining meblegh sélish guruhliri bu sahege milyardlap meblegh salghan hemde tézla ghayet zor paydigha ériship mangghan. Buning bilen gherbning meblighi xongkongni asasliq “Ötkünchi yol” qilghan halda kelkün kebi bu sahege éqip kirgen.
Halbuki, ötken 10 yil mabeynide tedriji otturigha chiqishqa bashlighan “Kompartiye hemmige qomandanliq qilish” endizisining türtkiside xitay hökümitining xususiylar kapitaligha bolghan nazariti we kontrolluqi bekla kücheygen. Buninggha ulishipla kelgen tajisiman wirus yuqumi pütün xitay miqyasida ishlepchiqirish we bazarni toxtitip qoyghan. Buning bilen nechche onlighan dunyawiy bankilarning xitaygha salghan ghayet zor meblighi yil boyi ziyinigha oburut bolushtin bashqa yol tapalmighan. Aliqachan sétilip bolghan nechche yüz milyarda amérika dolliriliq xitay zayomi bolsa nurghun shirketler üchün tügimes bash aghriqi peyda qilghan. Iqtisadshunas jénniy zéng (Jenny Zeng) bu heqte söz qilip: “Bu hazir omumiyüzlük xarabliqning signalini chalmaqta. Bu kapital bazirini we meblegh salghuchilarni oxshashla weyran qilmaqta,” dégen.